Rozszerzenie prawa do eutanazji w Kanadzie i jego konsekwencje

Kanadyjska ustawa o medycznie wspomaganej śmierci, znana jako MAiD (Medical Assistance in Dying), została znacznie rozszerzona w 2021 roku, obejmując osoby z nieuleczalnymi, ale niekoniecznie terminalnymi chorobami. Choć eutanazja początkowo była dozwolona tylko dla pacjentów, których śmierć była "rozsądnie przewidywalna", rozszerzenie to umożliwiło eutanazję osobom cierpiącym na przewlekły ból lub niepełnosprawności, niezależnie od terminalności stanu. To rozszerzenie znacząco zwiększyło liczbę osób spełniających warunki do uzyskania MAiD, wywołując liczne dylematy etyczne wśród lekarzy, pacjentów i społeczeństwa.

Jednym z kluczowych aspektów kanadyjskiego programu eutanazji jest proces zatwierdzania wniosków. Każda osoba musi złożyć pisemny wniosek, który następnie jest oceniany przez dwóch niezależnych lekarzy lub pielęgniarki. Dla osób z nie-terminalnymi stanami istnieje obowiązkowy minimalny okres oceny wynoszący 90 dni, podczas którego pacjenci muszą być informowani o innych sposobach łagodzenia cierpienia. Jednak pomimo tych wymagań, w praktyce pojawiają się liczne pytania i wyzwania.

Kontrowersyjne przypadki i wyzwania w praktyce

Lekarze i pielęgniarki uczestniczący w programie MAiD często stają przed trudnymi decyzjami i dylematami moralnymi. Na przykład, jednym z często omawianych przypadków był średniego wieku pracownik, który doznał kontuzji kostki i pleców, co uniemożliwiło mu powrót do pracy. Wsparcie finansowe, które otrzymywał od rządu, nie wystarczało na godne życie, co doprowadziło go do rozważenia eutanazji. Lekarze na prywatnych forach dyskutowali o jego przypadku, a wielu zgodziło się, że spełnia on ustawowe kryteria ze względu na silny ból i izolację społeczną. Jednak wielu również obawiało się, że przyczyny finansowe były kluczowym czynnikiem w jego decyzji, co rodzi poważne pytania etyczne.

Co więcej, przypadki bezdomności również wywołały liczne kontrowersje. Pewien lekarz podzielił się historią pacjenta z ciężką chorobą płuc, którego cierpienie w dużej mierze wynikało z tego, że był bezdomny i miał długi. Pacjent odmówił długoterminowej opieki, ponieważ uważał, że życie w domu opieki byłoby nie do zniesienia. Po długich dyskusjach i ocenach pacjent ostatecznie został poddany eutanazji, co wywołało pytania, czy jego cierpienie było naprawdę nie do zniesienia z powodu choroby, czy z powodu warunków społecznych.

Wpływ społeczny i ekonomiczny na decyzje o eutanazji

Dane z Ontario wykazały, że osoby, które ubiegały się o eutanazję, a nie były terminalnie chore, częściej pochodziły z biedniejszych społeczności z wysokim poziomem deprywacji materialnej i zależności od pomocy rządowej. Dane te sugerują możliwość, że ubóstwo może być czynnikiem w podejmowaniu decyzji o eutanazji, co wywołuje obawy o potencjalnie nierówny dostęp do eutanazji wśród różnych grup społecznych. W Ontario ponad trzy czwarte osób, które zostały poddane eutanazji, nie mając nieodległej śmierci, otrzymywało pomoc na inwalidztwo przed śmiercią.

Choć kanadyjscy urzędnicy twierdzą, że wsparcie społeczne lub brak opieki zdrowotnej nigdy nie mogą być powodem do zatwierdzenia eutanazji, rzeczywistość sugeruje coś innego. Jeden z anonimowych raportów Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego Ontario, podzielony z lekarzami, podkreśla kilka przypadków, w których obowiązkowe środki ochronne zostały naruszone. W jednym przypadku pacjent z wysokim ciśnieniem krwi, udarem mózgowym i ślepotą wyraził chęć do eutanazji z powodu utraty nadziei na poprawę jakości życia. Sprawa ta budziła niepokój, ponieważ procedura była ustalana zgodnie z preferencjami partnera pacjenta, a nie wyłącznie na podstawie dobrowolnej decyzji pacjenta.

Dylematy etyczne i brak przejrzystości

Istnieją obawy dotyczące braku przejrzystości w przypadkach eutanazji, które rodzą wątpliwości etyczne. Choć MAiD jest zaprojektowane jako opcja ostatniej szansy dla pacjentów z nie do zniesienia cierpieniem, coraz więcej przypadków wskazuje, że eutanazja jest oferowana także osobom znajdującym się w trudnych sytuacjach społeczno-ekonomicznych, ale niekoniecznie w terminalnej fazie choroby. Krytycy twierdzą, że ten trend może prowadzić do "ślizganie się", w którym eutanazja zaczyna być postrzegana jako rozwiązanie problemów społecznych, zamiast pozostać medycznie uzasadnioną opcją.

Po legalizacji prawa do eutanazji lekarze i pielęgniarki założyli prywatne fora, aby omawiać złożone przypadki, z poszanowaniem prywatności pacjentów. Jednak z powodu rosnącej obecności takich dyskusji niektórzy eksperci zadają pytanie, czy powinno być więcej przejrzystości dotyczącej sposobu, w jaki podejmowane są decyzje o eutanazji. Jak podkreślił badacz Kasper Raus z Uniwersytetu w Gandawie, kwestia, kto ma prawo do eutanazji, nie jest tylko kwestią medyczną, ale także społeczną. "To jest procedura, która kończy ludzkie życie, więc musimy starannie monitorować wszystkie zmiany w tym, kto ją otrzymuje," powiedział Raus, ostrzegając, że bez odpowiedniego nadzoru praktyka może znacząco odbiegać od pierwotnych powodów, dla których została zalegalizowana.

Reakcje społeczności i przyszłość programu MAiD

Liczne organizacje, które opowiadają się za prawami osób z niepełnosprawnościami, takie jak Inclusion Canada, ostrzegają przed niebezpieczeństwami, jakie niesie ze sobą rozszerzenie prawa do eutanazji dla osób z niepełnosprawnościami. W jednym z udokumentowanych przypadków fizjoterapeuta zaproponował opcję eutanazji kobiecie, która szukała pomocy w związku z siniakiem na biodrze. Takie przypadki budzą wielkie zaniepokojenie, ponieważ wskazują na możliwość, że eutanazja jest oferowana nawet wtedy, gdy istnieją inne opcje łagodzenia cierpienia. Krytycy twierdzą, że takie podejście wysyła wiadomość do osób z niepełnosprawnościami, że ich życie nie jest warte życia, co jest głęboko problematyczne z etycznej i praw człowieka perspektywy.

Pomimo wszystkich krytyk kanadyjscy urzędnicy nadal twierdzą, że w programie MAiD wprowadzono "ściśle określone mechanizmy ochronne", które gwarantują ochronę każdego ludzkiego życia. Niemniej jednak liczne dylematy etyczne, które zostały poruszone na prywatnych forach lekarskich, oraz dane wskazujące na dysproporcjonalne reprezentowanie marginalizowanych grup wśród tych, którzy ubiegają się o eutanazję, sugerują, że praktyka eutanazji w Kanadzie wciąż wymaga dalszej analizy i potencjalnych reform, aby zapewnić sprawiedliwość i równość w stosowaniu prawa.