Zmiany klimatyczne, wspierane przez naturalne zjawiska, takie jak El Niño, powodują bezprecedensowe straty mas lodowych na tropikalnych lodowcach. Czapka lodowa Quelccaya (QIC), położona w peruwiańskich Andach, stała się kluczowym punktem badań naukowców z całego świata ze względu na swoją wrażliwość na zmiany klimatyczne na świecie. Chociaż od dziesięcioleci wiadomo, że tropikalne lodowce się wycofują, najnowsze odkrycia wskazują na dramatyczne skutki El Niño, które znacząco przyspiesza topnienie powierzchni lodowych.

El Niño, cykliczne zjawisko klimatyczne powodujące nietypowo wysokie temperatury oceanów we wschodniej części Pacyfiku, staje się coraz bardziej intensywne z powodu zmian klimatycznych. To zjawisko nie tylko wpływa na warunki pogodowe na całym świecie, ale także bezpośrednio zagraża stabilności tropikalnych lodowców, w tym Quelccayi. Lodowiec, który kiedyś był źródłem życiodajnej słodkiej wody dla lokalnych społeczności, teraz topnieje w szybkim tempie, co stanowi zagrożenie dla przetrwania ekosystemów i zasobów wodnych w regionie.

Monitorowanie satelitarne ujawnia alarmujące zmiany

Korzystając z obrazów satelitarnych zbieranych przez satelity Landsat NASA od 1985 roku, badacze odkryli, że czapka lodowa Quelccaya straciła prawie 58% swojej pokrywy śnieżnej w ciągu ostatnich kilku dekad. Dane te pozwoliły naukowcom na dokładniejsze oszacowanie wpływu El Niño na lodowiec. Algorytmy wykorzystujące obrazy w podczerwieni umożliwiają precyzyjne śledzenie zmian w pokrywie śnieżnej, dając naukowcom wgląd w dynamikę utraty masy lodowca podczas ekstremalnych zjawisk klimatycznych.

Oprócz zmian w pokrywie śnieżnej, naukowcy zaobserwowali również wzrost liczby tzw. powodzi lodowcowych, gdy jezioro powstałe z topniejącego lodu nagle uwalnia wodę z powodu pęknięcia barier lodowych. Takie wydarzenia miały miejsce wielokrotnie, w tym znaczna powódź w listopadzie 2022 roku, która spowodowała poważną erozję roślinności w dolinie poniżej lodowca. Zmiany te wpływają nie tylko na strukturę geologiczną obszaru, ale także na lokalne społeczności, które polegają na lodowcach jako źródle wody pitnej i do nawadniania.

Wpływ El Niño na pokrywę lodową

Czapka lodowa Quelccaya znajduje się na wysokości 5670 metrów, co czyni ją szczególnie wrażliwą na zmiany temperatury. Regularne cykle El Niño powodują znaczne ocieplenie w regionie, co z kolei prowadzi do zmniejszenia pokrywy śnieżnej i przyspieszonego topnienia lodu. Podczas silnych zjawisk El Niño, takich jak te odnotowane w latach 1998, 2016 i 2023, zaobserwowano znaczny spadek stosunku pokrywy śnieżnej do całkowitej powierzchni lodowca.

W czasie El Niño południowe Peru doświadcza cieplejszych i suchszych warunków, co drastycznie zmniejsza ilość śniegu, który normalnie byłby potrzebny do odnawiania mas lodowych. Takie ekstremalne warunki pogodowe dodatkowo pogarszają istniejący trend cofania się lodowców. Według niektórych prognoz, jeśli ten tempo się utrzyma, pokrywa śnieżna na Quelccayi może całkowicie zniknąć do 2080 roku.

Jak topnienie wpływa na lokalne społeczności

Skutki cofania się lodowca Quelccaya odczuwają nie tylko naukowcy badający zmiany klimatyczne, ale także lokalne społeczności, które polegają na wodzie z lodowca w rolnictwie i codziennych potrzebach. W miarę jak lodowce się cofają, dostępna jest coraz mniejsza ilość wody pitnej, a sezony suche stają się dłuższe i bardziej ekstremalne. Oczekuje się, że częstsze i silniejsze zjawiska El Niño dodatkowo przyspieszą utratę lodu, co może doprowadzić do całkowitego zniknięcia źródeł wody dla tysięcy ludzi.

Chociaż badania w tym obszarze są nadal w toku, większość naukowców zgadza się, że nadchodzące zmiany klimatyczne będą miały katastrofalne konsekwencje dla tropikalnych lodowców. Bez odpowiednich działań i międzynarodowej współpracy te istotne źródła wody mogą na zawsze zniknąć, poważnie zagrażając lokalnym społecznościom, a także głębszemu zrozumieniu zmian klimatycznych, które zostały zarejestrowane w warstwach lodowych na przestrzeni tysiącleci.

Dlatego kwestia przetrwania czapki lodowej Quelccaya staje się jednym z kluczowych zagadnień w walce ze zmianami klimatycznymi. Te badania dostarczają ważnego wglądu w złożone interakcje między naturalnymi cyklami klimatycznymi a antropogenicznymi wpływami i przypominają o potrzebie pilnych działań w celu zachowania pozostałych lodowców na całym świecie.

Źródło: Ohio State University