Neutralność polityczna Wojska Chorwackiego jest jednym z najważniejszych pytań, które od jakiegoś czasu znajduje się w centrum konfliktu między Biurem Prezydenta a Rządem Republiki Chorwacji. Orsat Miljenić, szef Biura Prezydenta, wielokrotnie publicznie podkreślał, że Rząd próbuje manipulować Wojskiem Chorwackim, co stanowi poważny problem w demokratycznym systemie. W ostatnich oświadczeniach Miljenić wyraźnie dał do zrozumienia, że wojsko nie powinno być wykorzystywane jako narzędzie w politycznych rozgrywkach, ostrzegając, że wojsko musi skupić się na wypełnianiu swoich konstytucyjnych obowiązków, a nie na promowaniu agend politycznych.

Według Miljenića, obecny Rząd, kierowany przez HDZ, wykazuje tendencję do ingerowania w wojskowe decyzje, które zgodnie z Konstytucją Republiki Chorwacji należą do kompetencji Prezydenta. Taka praktyka podważa zaufanie społeczeństwa do neutralności wojska i tworzy atmosferę politycznej manipulacji. Problem ten szczególnie ujawnił się podczas debaty na temat udziału Chorwacji w misji NATO NSATU, gdy minister obrony Ivan Anušić zażądał, aby szef Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych Republiki Chorwacji uczestniczył w posiedzeniu sejmowej Komisji Obrony. Miljenić podkreślił wtedy, że szef nie jest postacią polityczną i nie powinien być wykorzystywany w politycznych dyskusjach, dodając, że wojsko musi pozostać neutralne i skoncentrowane na swoich podstawowych zadaniach.

Polityzacja wojska w konflikcie z Konstytucją

Szef Sztabu Generalnego, według Miljenića, ma jasno określoną rolę w systemie konstytucyjnym. Wojsko wykonuje rozkazy Prezydenta Republiki, który zgodnie z Konstytucją jest najwyższym dowódcą, a jego obowiązkiem jest dbałość o obronę kraju i zachowanie integralności terytorialnej. Rola Rządu w kwestiach obrony wojskowej jest ograniczona do podejmowania politycznych decyzji, takich jak finansowanie i organizowanie systemu wojskowego, ale tylko w ramach jasno określonych przepisami prawa i Konstytucji.

Miljenić wielokrotnie oskarżał ministra Anušića o próbę polityzacji wojska, określając jego praktyki jako nieakceptowalne i niebezpieczne dla demokracji. Podkreślił, że każda próba wykorzystania wojska do usprawiedliwienia politycznych decyzji jest nieakceptowalna i że minister oraz Rząd powinni wziąć odpowiedzialność za swoje decyzje polityczne, a nie chować się za postaciami wojskowymi. “Jeśli Rząd bierze odpowiedzialność za decyzje dotyczące misji NATO, wtedy muszą to robić politycy, a nie szef Sztabu Generalnego”, powiedział Miljenić.

Konflikty wewnątrz systemu obrony

Na ataki ze strony Rządu zareagowało także Ministerstwo Obrony, które oskarżyło Prezydenta Republiki o polityzację wojska. Ministerstwo w kilku komunikatach wskazało, że Milanović, gdy był premierem, zmniejszył inwestycje w wojsko i że teraz wykorzystuje siły zbrojne jako narzędzie do politycznych konfliktów z obecnym Rządem. Zwróciło także uwagę na oskarżenia, że prezydent zakłócał funkcjonowanie jednostek wojskowych, nalegając na udział wojska w różnych ceremoniałach, co Ministerstwo Obrony uważa za nieodpowiednie marnotrawstwo zasobów wojskowych.

Chociaż Ministerstwo Obrony odrzuca oskarżenia o nadużywanie wojska do celów politycznych, postrzeganie społeczne coraz bardziej skłania się ku przekonaniu, że istnieje poważny problem w relacjach między dwiema kluczowymi instytucjami. Żołnierze, według raportów, wielokrotnie znaleźli się w niezręcznej sytuacji pomiędzy dwiema przeciwstawnymi stronami, a szczególnie problematyczne było pytanie o wstrzymywanie diet dla żołnierzy, którzy udzielali wsparcia prezydentowi podczas oficjalnych wydarzeń. Minister Anušić został oskarżony o wykorzystanie swoich uprawnień jako ministra do ograniczenia wsparcia, jakie żołnierze udzielają Prezydentowi Republiki, co dodatkowo zaostrzyło relacje między Rządem a Biurem Prezydenta.

Międzynarodowa rola Chorwacji w NATO

Pomimo wewnętrznych konfliktów, Chorwacja pozostaje ważnym partnerem w ramach sojuszu NATO. Prezydent Milanović wielokrotnie podkreślał, że Chorwacja musi wypełniać swoje zobowiązania wobec sojuszu, ale jednocześnie zaznaczył, że wojsko musi być wykorzystywane zgodnie z interesami narodowymi. Według jego słów, Chorwacja zwiększyła obecność swoich żołnierzy w misjach NATO na granicy z Rosją, co pokazuje lojalność wobec sojuszu, ale jednocześnie odrzucił wysyłanie chorwackich żołnierzy do misji, które nie są zgodne z interesami Chorwacji, takich jak misja NATO w Ukrainie. Milanović wyraźnie powiedział, że Ukraina nie jest członkiem NATO i że z tego powodu Chorwacja nie jest zobowiązana do uczestniczenia w tej misji.

W kontekście europejskiej misji ALTHEA w Bośni i Hercegowinie, Chorwacja również napotkała kontrowersje, ponieważ nie pozwolono jej na udział pomimo że była to misja zainicjowana przez NATO. Według Miljenića, ta decyzja stanowi niesprawiedliwość wobec Chorwacji i wielokrotnie wzywał UE i NATO do ponownego rozpatrzenia swojego stanowiska wobec chorwackiego udziału w misjach w regionie. Podkreślił, że Chorwacja ma prawo uczestniczyć w tych misjach, ponieważ są one bezpośrednio związane z bezpieczeństwem regionu, w którym Chorwacja odgrywa kluczową rolę.

Te konflikty dotyczące roli Wojska Chorwackiego i jego udziału w międzynarodowych misjach pokazują, jak skomplikowane są relacje między różnymi gałęziami władzy, ale także jak ważne jest utrzymanie neutralności sił zbrojnych w politycznych konfliktach. Wojsko Chorwackie musi pozostać skoncentrowane na swojej podstawowej misji – obronie suwerenności kraju i ochronie obywateli, podczas gdy politycy muszą wziąć odpowiedzialność za swoje decyzje i nie wykorzystywać wojska jako narzędzia do realizacji swoich celów politycznych.