Haiti stoi w obliczu najgorszego kryzysu od dziesięcioleci, ponieważ przemoc gangów wzrasta, a warunki humanitarne dramatycznie się pogarszają. Gangsterzy niemal całkowicie przejęli kontrolę nad Port-au-Prince, gdzie kontrolują ponad 80% obszarów miejskich. Ten chaos skutkuje masowym przesiedleniem i poważnymi konsekwencjami humanitarnymi. Przemoc nie ogranicza się tylko do stolicy; rozprzestrzeniła się również na okoliczne tereny, takie jak region Artibonite, gdzie gangi podpaliły domy i osiedla, zmuszając tysiące ludzi do ucieczki.

Jednym z najnowszych incydentów jest atak, w którym banda znana jako "Gran Grif" zaatakowała społeczność w Saint Marcu, co doprowadziło do śmierci co najmniej 70 osób, w tym kobiet i dzieci. Ten masakra ilustruje brutalność sytuacji, która dotyka ludność bez względu na ich bezpieczeństwo czy warunki życia. Mieszkańcy są zmuszeni do życia w przepełnionych schronieniach, które często nie mają podstawowych warunków sanitarnych. Organizacja humanitarna UNFPA informuje, że dostęp do żywności, wody i podstawowych usług zdrowotnych jest ograniczony lub całkowicie niedostępny w wielu obszarach.

Gangsterzy nie tylko atakują obiekty cywilne i infrastrukturę, ale także zaczęli celować w organizacje międzynarodowe. Niedawny atak na helikopter ONZ, gdy przygotowywał się do lądowania w Port-au-Prince, jest przykładem, jak gangi działają bez strachu przed konsekwencjami. Chociaż nikt nie został ranny w tym incydencie, wyraźnie pokazuje, jak praca humanitarna staje się coraz bardziej niebezpieczna w takim środowisku. Z powodu zamknięcia głównych portów i blokad na drogach, wiele kontenerów z zapasami humanitarnymi nie może być dostarczonych tym, którzy ich najbardziej potrzebują.

Podział zasobów i walka o przetrwanie

UNICEF i inne organizacje starają się zapewnić podstawowe usługi dla najbardziej narażonych grup, ale zasoby są ograniczone. Dzieci i kobiety znajdują się w szczególnie trudnej sytuacji; wiele z nich stało się ofiarami przymusowej pracy lub przemocy seksualnej. Dzieci są coraz częściej rekrutowane do gangów i często są wykorzystywane do zbierania informacji lub jako siła robocza. Organizacje humanitarne wzywają do pilnej interwencji i zapewnienia wsparcia finansowego, aby chronić najbardziej zagrożone osoby i zapobiegać dalszemu wykorzystywaniu dzieci.

Dostęp do pomocy humanitarnej staje się coraz bardziej ograniczony, zwłaszcza po zablokowaniu głównych dróg, które łączą Port-au-Prince z południowymi częściami kraju. Obecnie jedyną operacyjną bazą dystrybucji pomocy humanitarnej jest Cap-Haïtien, gdzie znajduje się również drugorzędny port międzynarodowy. Z powodu utrudnionego dostępu i ograniczonych zasobów, Humanitarny Plan Odpowiedzi ONZ na rok 2024, wynoszący 674 miliony dolarów, jest obecnie finansowany zaledwie w 8% potrzebnych środków.

Obecność sił międzynarodowych, kierowanych przez kenijską policję w ramach Multinational Security Mission (MSS), wciąż nie jest wystarczająco skuteczna. Choć misja zdołała ustabilizować niektóre obszary, w tym części stolicy, eksperci ostrzegają, że bez dodatkowego wsparcia finansowego i logistycznego nie będzie możliwe zapewnienie długoterminowej stabilizacji kraju. Władze Haiti i międzynarodowi partnerzy opowiadają się za przekształceniem obecnej misji w stałą misję pokojową pod auspicjami ONZ, co umożliwiłoby stałe wsparcie w walce z zorganizowaną przestępczością.

Międzynarodowa społeczność i potrzeba działania

Międzynarodowa społeczność stoi przed wyzwaniem koordynacji i zapewnienia długoterminowej pomocy Haiti. Podczas gdy ONZ i partnerzy humanitarni apelują do darczyńców o zwiększenie finansowania i zapewnienie bardziej elastycznych środków, sytuacja na miejscu nieustannie się pogarsza. Zamykanie głównych szlaków komunikacyjnych i blokady w stolicy uniemożliwiają dostarczenie podstawowych artykułów, takich jak woda i żywność, a mieszkańcy są coraz bardziej narażeni na głód i choroby. Powrót cholery dodatkowo obciążył system opieki zdrowotnej, który już nie jest w stanie zapewnić odpowiedniej opieki.

Wysiłki sił międzynarodowych, w tym wsparcie militarne z Bahamów i Kenii, nie przynoszą znaczących rezultatów z powodu braku koordynacji i wyzwań logistycznych. Kryzys polityczny dodatkowo komplikuje wysiłki na rzecz stabilizacji kraju, podczas gdy istnieje również potrzeba przeprowadzenia wyborów w celu utworzenia legitymnej władzy, która miałaby mandat do negocjacji z międzynarodowymi aktorami.

Biorąc pod uwagę powagę kryzysu, niezbędna jest współpraca na poziomie regionalnym, szczególnie w regulowaniu granic między Haiti a Dominikaną, aby zapobiec przemycaniu broni, co dodatkowo podsyca przemoc. Aby osiągnąć długoterminową stabilność, potrzebne są silne inwestycje w wzmocnienie zdolności instytucjonalnych i walkę z korupcją. Bez długoterminowego planu ze strony społeczności międzynarodowej i lokalnych władz, sytuacja na Haiti grozi staniem się nierozwiązywalna, a kryzys humanitarny coraz głębszy i bardziej złożony.