Morze Adriatyckie, ze względu na swoje naturalne piękno i istotny ekosystem, staje się coraz bardziej przedmiotem licznych międzynarodowych projektów mających na celu ochronę środowiska. Jedną z takich kluczowych inicjatyw jest projekt BRIGANTINE, realizowany w ramach programu Interreg Włochy-Chorwacja. Projekt koncentruje się na monitorowaniu i ochronie łąk traw morskich, kluczowych dla utrzymania równowagi biologicznej dna morskiego, przy użyciu zaawansowanej technologii autonomicznych jednostek nawodnych (ASV). Te jednostki stanowią innowacyjne rozwiązanie do zbierania danych, zwłaszcza w obszarach trudno dostępnych dla zasobów ludzkich. Projekt jest finansowany przez Unię Europejską, a włoskie i chorwackie konsorcja wspólnie pracują nad rozwijaniem technologii monitorowania ekosystemów.

Projekt BRIGANTINE rozpoczął się w czerwcu 2024 roku, a jego finansowanie pochodzi z Unii Europejskiej w ramach programu Interreg Włochy-Chorwacja. Głównymi partnerami projektu są Instytut Ruđera Boškovića (IRB) oraz Politechnika Marche z Włoch, a projekt obejmuje również inne instytucje, takie jak Uniwersytet w Udine i konsorcjum CORILA z Wenecji. Głównym celem tego projektu jest stworzenie bardziej efektywnych narzędzi do monitorowania ekosystemów poprzez utworzenie bazy danych, która pozwoli na szybsze i bardziej precyzyjne reakcje na potencjalne zagrożenia dla podwodnych łąk. Badania prowadzone w ramach projektu umożliwiają lepszą współpracę naukowców i ekspertów z różnych dziedzin, takich jak biologia, inżynieria i oceanografia, co tworzy podstawy dla długoterminowej ochrony środowiska.

Zaawansowana technologia i autonomiczne jednostki nawodne

Wykorzystanie autonomicznych jednostek nawodnych w projekcie BRIGANTINE wprowadza zupełnie nowy wymiar w zrozumienie ekosystemu morskiego. Jednostki te są wyposażone w kamery o wysokiej rozdzielczości i zaawansowane czujniki, które umożliwiają zbieranie kluczowych danych o jakości wody, temperaturze, zasoleniu oraz obecności zanieczyszczeń. Dane te są następnie wykorzystywane do tworzenia szczegółowych map rozmieszczenia łąk traw morskich oraz innych ważnych gatunków roślin. Dzięki swojej autonomii jednostki te mogą działać przez długi czas bez ingerencji człowieka, co znacznie obniża koszty i zwiększa efektywność zbierania danych.

Według dr. Mirty Smodlake Tanković z Centrum Badania Morza w Rovinj, lidera projektu w Chorwacji, autonomiczne jednostki umożliwiają naukowcom zbieranie informacji z trudno dostępnych obszarów morza w czasie rzeczywistym, co pozwala na szybszą reakcję na potencjalne zagrożenia. Dodatkowo, dane zebrane przez te jednostki zostaną uwzględnione w większych bazach danych, które pomogą lokalnym władzom i instytucjom w podejmowaniu strategicznych decyzji dotyczących ochrony środowiska.

Szeroka współpraca na rzecz ochrony Adriatyku

Projekt BRIGANTINE jest realizowany we współpracy z kilkoma międzynarodowymi i krajowymi instytucjami. Po stronie włoskiej konsorcjum obejmuje Politechnikę Marche oraz konsorcjum CORILA, natomiast po stronie chorwackiej uczestniczy Uniwersytet w Zagrzebiu oraz Instytut Ruđera Boškovića. Głównym celem tej współpracy jest rozwijanie narzędzi i metod do długoterminowego monitorowania łąk morskich, aby stworzyć zrównoważone ramy ochrony ekosystemu morskiego Adriatyku.

Oprócz rozwiązań technicznych, projekt promuje również edukację i zaangażowanie lokalnych społeczności w działania związane z ochroną środowiska. Zorganizowano liczne seminaria i warsztaty, aby edukować lokalnych interesariuszy na temat znaczenia ochrony łąk traw morskich i wykorzystania autonomicznych jednostek w ochronie środowiska morskiego. Współpraca między Włochami a Chorwacją jest przykładem udanej współpracy transgranicznej, która przyczynia się do ochrony wspólnego zasobu naturalnego.

Długoterminowe korzyści projektu BRIGANTINE

Projekt BRIGANTINE, oprócz bezpośredniego wkładu w ochronę środowiska morskiego, ma również szersze implikacje dla ochrony klimatu na skalę globalną. Łąki traw morskich działają jako ważne rezerwuary węgla, pomagając zmniejszyć ilość CO2 w atmosferze. Zniknięcie tych ekosystemów mogłoby mieć katastrofalne konsekwencje nie tylko dla bioróżnorodności Adriatyku, ale także dla stabilności klimatycznej. Dzięki danym zebranym w ramach tego projektu naukowcy będą mogli opracować strategie długoterminowej ochrony tych ważnych siedlisk.

"Ten projekt przynosi rewolucyjne zmiany w sposobie, w jaki podchodzimy do ochrony środowiska. Dane zebrane za pomocą autonomicznych jednostek umożliwią nam lepsze zrozumienie zagrożeń i szybsze reakcje," mówi dr. Mirta Smodlake Tanković. Biorąc pod uwagę złożoność i wrażliwość ekosystemów morskich, BRIGANTINE stanowi kluczowy krok w kierunku ochrony Morza Adriatyckiego i tworzenia zrównoważonych ram dla przyszłych pokoleń.