Program wzmacniania zdrowia psychicznego w Chorwacji jest kluczową inicjatywą uruchomioną w celu poprawy dostępności i jakości usług psychologicznych w ośrodkach zdrowia w całym kraju. W ciągu ostatniego roku program ten pomyślnie zapewnił ponad 15 000 usług psychologicznych w kilku chorwackich hrabstwach, w tym w Zagrzebiu, Splicie-Dalmacji, Krapinie-Zagórze i hrabstwie Međimurze. Inicjatywa ma na celu udzielanie pomocy bez potrzeby skierowania, co znacznie zmniejsza bariery dostępu do opieki zdrowotnej w zakresie zdrowia psychicznego.

Jednym z kluczowych celów programu jest destygmatyzacja zaburzeń psychicznych oraz umożliwienie wczesnej interwencji, co jest szczególnie istotne w kontekście skutków posttraumatycznych wynikających z konfliktów zbrojnych, przejść z komunizmu oraz niepewności społeczno-ekonomicznej. Okoliczności te doprowadziły do wzrostu wskaźników depresji oraz zaburzeń lękowych, a według najnowszych danych Chorwacja zajmuje trzecie miejsce w Unii Europejskiej pod względem liczby osób cierpiących na przewlekłą depresję.

Oprócz skupienia się na leczeniu zaburzeń psychicznych program odgrywa ważną rolę w zapobieganiu. Nowe mobilne zespoły specjalistów ds. zdrowia psychicznego zostały utworzone i działają w społecznościach, oferując wsparcie bezpośrednio w ośrodkach zdrowia i w terenie. Planowane jest również rozszerzenie programu na dodatkowe hrabstwa, w tym Osijek-Baranję i Varażdin, co zwiększy dostępność usług na poziomie krajowym.

Akcje zdrowia publicznego jako kluczowy czynnik zapobiegawczy

Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego obchodzony był 10 października 2024 roku pod hasłem „Zdrowie psychiczne w miejscu pracy”, podkreślając znaczenie wsparcia psychologicznego dla pracowników. Ministerstwo Zdrowia zorganizowało akcję zdrowia publicznego „Dzień dobry, jak się masz?”, która odbyła się w sześciu chorwackich miastach, w tym Zagrzebiu, Splicie i Rijece. Obywatele mieli możliwość wypełnienia ankiet dotyczących swojego stanu emocjonalnego oraz uzyskania przydatnych porad od psychologów.

Ta akcja jest częścią szerszego planu promocji zdrowia psychicznego w ramach strategicznego frameworku, który rząd Republiki Chorwacji przyjął do 2030 roku. Dokument ten uznaje zdrowie psychiczne za priorytet w zdrowiu publicznym i podkreśla potrzebę kompleksowych działań mających na celu poprawę zapobiegania, diagnozowania i leczenia zaburzeń psychicznych. Ponadto rosnący odsetek osób starszych zwiększa potrzebę usług zdrowotnych, co dodatkowo obciąża system zdrowotny. Dlatego jednym z głównych celów strategii jest poprawa dostępności usług, aby zmniejszyć presję na zdrowie wtórne i terciarne.

Przyszłe kroki w reformie systemu

Jednym z kluczowych wyzwań, przed którymi stoi Chorwacja, jest niedostateczna dostępność profesjonalnej pomocy psychologicznej, szczególnie w obszarach wiejskich. Reforma systemu zdrowia, która została rozpoczęta w ramach Programu Wzmacniania Zdrowia Psychicznego, przewiduje utworzenie nowych centrów psychologicznych oraz mobilnych zespołów, które będą świadczyć pomoc także w odległych regionach. Do końca 2024 roku planuje się zlecenie ponad 130 nowych zespołów psychologicznych, które będą działać w ramach sieci publicznych służb zdrowia, co znacząco poprawi ogólny system.

Minister zdrowia, Vili Beroš, podkreślił znaczenie tych reform jako podstawy dla długoterminowej poprawy jakości zdrowia psychicznego w Chorwacji. „Zapewnienie dostępnej pomocy psychologicznej na wszystkich poziomach opieki zdrowotnej jest jednym z kluczowych priorytetów reformy, z naciskiem na zapobieganie i wczesne wykrywanie zaburzeń psychicznych” – powiedział Beroš. Zaoferował również utworzenie specjalnego numeru telefonicznego składającego się z trzech cyfr, który umożliwi obywatelom szybszy i łatwiejszy dostęp do pomocy psychologicznej.

Długoterminowe skutki i znaczenie prewencji

Długoterminowym celem programu jest poprawa jakości życia osób z zaburzeniami psychicznymi, a także redukcja stygmatyzacji, która często towarzyszy temu tematowi. Poprzez zwiększenie dostępności usług, zmniejszenie presji na szpitale i wzmocnienie działań zapobiegawczych, Chorwacja dąży do zbliżenia się do europejskich standardów w zakresie kompleksowej opieki nad zdrowiem psychicznym. W tym kontekście eksperci podkreślają znaczenie edukacji i świadomości w zakresie zdrowia psychicznego, aby zachęcić obywateli do terminowego poszukiwania pomocy.

Wraz z tymi wszystkimi inicjatywami, Chorwacja przyłącza się do globalnych wysiłków na rzecz zmniejszenia obciążenia chorobami psychicznymi, które według prognoz Światowej Organizacji Zdrowia do 2030 roku mają stać się główną przyczyną śmierci i niepełnosprawności na świecie. Prewencja jest kluczem do sukcesu w walce z tym globalnym problemem, a chorwackie programy stanowią pozytywny przykład na to, jak poprzez systemowe reformy poprawić zdrowie psychiczne narodu.