Europejska Organizacja Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych, lepiej znana jako EUMETSAT, oficjalnie przejęła pełną kontrolę nad swoim najnowszym i najbardziej zaawansowanym technologicznie satelitą, Metop Second Generation A1 (Metop-SGA1). Akt ten rozpoczyna nową erę w obserwacji Ziemi z kosmosu, obiecując rewolucję w dokładności prognoz pogody i monitorowaniu zmian klimatycznych. Przejęcie kontroli nastąpiło po bezbłędnie przeprowadzonej fazie startu i wczesnych operacji (LEOP), która zakończyła się umieszczeniem satelity na jego precyzyjnej niskiej orbicie okołoziemskiej.

Intensywna trzydniowa operacja, prowadzona z centrum kontroli misji EUMETSAT, obejmowała serię skomplikowanych manewrów i procedur. Zespoły ekspertów z EUMETSAT, Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), firmy Telespazio Italy, Airbus Defence and Space oraz innych kluczowych partnerów pracowały bez przerwy, aby zapewnić bezpieczne umieszczenie satelity na wysokości nieco ponad 800 kilometrów nad powierzchnią Ziemi. Ten sukces jest wynikiem lat wytężonej pracy, planowania i znakomitej współpracy wiodących europejskich instytucji kosmicznych i przemysłu.

Rewolucja w obserwacji Ziemi: Program EPS-SG

Wystrzelenie Metop-SGA1 stanowi kluczowy krok w realizacji programu EUMETSAT Polar System – Second Generation (EPS-SG). Jest to najbardziej złożony i innowacyjny system satelitów meteorologicznych na niskiej orbicie, jaki kiedykolwiek zbudowano w Europie, który zastąpi niezwykle udaną pierwszą generację satelitów Metop. Program EPS-SG zapewni ciągłość kluczowych danych dla numerycznych prognoz pogody aż do połowy lat 2040.

System został zaprojektowany z dwoma typami satelitów, które będą działać w tandemie, aby dostarczyć kompleksowy obraz stanu atmosfery, oceanów i lądów. Satelity serii A, do której należy nowo wystrzelony Metop-SGA1, są wyposażone w zaawansowane instrumenty optyczne i podczerwone do sondowania atmosfery. Z drugiej strony, satelity serii B, których start planowany jest w przyszłości, będą przenosić instrumenty mikrofalowe do obserwacji opadów, wiatrów nad oceanem i wilgotności gleby. Razem te dwie serie dostarczą dane o niespotykanej dotąd jakości i rozdzielczości, co umożliwi znaczną poprawę w przewidywaniu ekstremalnych zjawisk pogodowych i monitorowaniu parametrów klimatycznych. Oczekuje się, że program przyniesie zwrot z inwestycji w wysokości co najmniej 20:1 dla gospodarki Unii Europejskiej, poprzez zmniejszenie szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi i optymalizację w sektorach takich jak rolnictwo, energetyka i transport.

Precyzyjne pozycjonowanie: Faza startu i wczesnych operacji

Podróż Metop-SGA1 rozpoczęła się w ubiegłą środę, 13 sierpnia 2025 roku, o godzinie 02:37 czasu środkowoeuropejskiego letniego. Satelita został wyniesiony w kosmos z europejskiego kosmodromu w Kourou w Gujanie Francuskiej na pokładzie rakiety Ariane-62. Po około godzinie satelita pomyślnie oddzielił się od rakiety, rozpoczynając krytyczną fazę startu i wczesnych operacji (LEOP).

Podczas tej fazy zautomatyzowana sekwencja poleceń zainicjowała kluczowe kroki, w tym rozłożenie paneli słonecznych, które zapewniły satelicie zasilanie w energię. Zespoły kontrolne z wielką uwagą nadzorowały aktywację systemu napędowego, stabilizację orientacji satelity i wykonanie serii manewrów orbitalnych. Celem było umieszczenie satelity na trajektorii, która doprowadzi go do tak zwanego "lotu tandemowego" z jego poprzednikiem, satelitą Metop-C. Ta strategia umożliwi wzajemną kalibrację instrumentów i zapewni bezproblemową ciągłość danych, co ma kluczowe znaczenie dla badań klimatu i meteorologii operacyjnej.

Valeria Bozzi, kierownik usług LEOP w EUMETSAT, podkreśliła ducha zespołowego jako klucz do sukcesu: "Chociaż faza LEOP trwała tylko trzy intensywne dni, pomyślne umieszczenie Metop-SGA1 w prawidłowej konfiguracji na orbicie jest osiągnięciem, które odzwierciedla lata znakomitej pracy zespołowej i zaangażowania inżynierów i menedżerów w EUMETSAT, ESA, Airbus i Telespazio."

Technologiczne serce satelity: Innowacyjne instrumenty na pokładzie Metop-SGA1

Metop-SGA1 to nie tylko pojedynczy satelita; to platforma niosąca zestaw najnowocześniejszych instrumentów przeznaczonych do obserwacji różnych aspektów systemu ziemskiego. Każdy z tych instrumentów stanowi technologiczny krok naprzód w swojej dziedzinie. Wśród nich szczególnie wyróżnia się Sonda Podczerwieni Atmosfery Nowej Generacji (IASI-NG), która z wyjątkową precyzją będzie mierzyć temperaturę i wilgotność atmosfery, oraz METimage, wielospektralny radiometr do obrazowania chmur, lądu i powierzchni lodowych.

Szczególnie ważnym ładunkiem na satelicie jest misja Sentinel-5, opracowana w ramach programu Unii Europejskiej Copernicus. Sentinel-5 jest dedykowany globalnemu monitorowaniu składu atmosfery. Jego spektrometr będzie codziennie mapować stężenia kluczowych gazów śladowych, takich jak ozon, dwutlenek azotu, dwutlenek siarki, metan i tlenek węgla. Dane te są niezbędne do monitorowania jakości powietrza, identyfikacji źródeł zanieczyszczeń i zrozumienia procesów chemicznych w atmosferze, które wpływają na klimat i zdrowie ludzkie.

Wielorakie korzyści: Wpływ na gospodarkę i bezpieczeństwo obywateli

Dane, które będą zbierane przez Metop-SGA1 i resztę floty EPS-SG, będą miały bezpośredni i dalekosiężny wpływ na życie i gospodarki w całej Europie i na świecie. Ulepszone prognozy pogody są kluczowe dla ratowania życia, umożliwiając wcześniejsze i bardziej wiarygodne ostrzeżenia o niebezpiecznych zjawiskach pogodowych, takich jak burze, powodzie, fale upałów i susze. Dokładność prognoz ma kluczowe znaczenie dla bezpiecznego transportu lotniczego i morskiego, umożliwiając optymalizację tras i unikanie niebezpiecznych stref.

Rolnicy będą mogli lepiej planować siew, nawadnianie i zbiory, podczas gdy sektor energetyczny będzie mógł efektywniej zarządzać produkcją energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, takich jak wiatr i słońce. Ciągłe i długoterminowe monitorowanie kluczowych zmiennych klimatycznych, takich jak temperatura oceanów, topnienie lodowców i stężenia gazów cieplarnianych, dostarczy naukowcom i decydentom bezcennych informacji do podejmowania decyzji dotyczących adaptacji do zmian klimatu i łagodzenia ich skutków.

Kalibracja na przyszłość: Faza uruchomienia

Teraz, gdy EUMETSAT przejął kontrolę nad satelitą, rozpoczyna się faza uruchomienia (commissioning). W ciągu najbliższych miesięcy eksperci przeprowadzą szczegółowe testy i kalibrację wszystkich instrumentów, aby upewnić się, że wysyłane przez nie dane są najwyższej możliwej jakości. Ten skrupulatny proces przygotuje Metop-SGA1 do pełnej służby operacyjnej, kiedy to stanie się jednym z najważniejszych źródeł danych dla numerycznych modeli prognozowania pogody. Te modele są podstawą wszystkich nowoczesnych prognoz pogody. Ulepszone dane bezpośrednio przełożą się na bardziej wiarygodne i dokładne prognozy, wzmacniając odporność społeczeństwa na coraz bardziej wyraźne ekstrema klimatyczne. Europa i świat z niecierpliwością oczekują na pierwsze dane, które wkrótce zaczną napływać z tego technologicznego klejnotu na orbicie. W celu uzyskania dodatkowych informacji i aktualności na temat postępów misji, EUMETSAT utworzył specjalne centrum informacyjne poświęcone startowi, które oferuje wiadomości, wywiady i szczegółowe informacje na temat podróży satelity.