Współpraca między Europejską Agencją Kosmiczną (ESA) a Japońską Agencją Eksploracji Aerokosmicznej (JAXA) wkracza w nową, ambitną fazę. Wczoraj JAXA oficjalnie złożyła wniosek o dofinansowanie swojego udziału w rewolucyjnej europejskiej misji Ramses (Rapid Apophis Mission for Space Safety), której celem jest bliskie spotkanie z asteroidą Apophis. Ten krok sygnalizuje wzmocnienie międzynarodowego sojuszu w kluczowym obszarze obrony planetarnej i otwiera drzwi do wyjątkowego przedsięwzięcia naukowego, które może na nowo zdefiniować nasze rozumienie asteroid i sposoby ochrony Ziemi przed potencjalnymi zagrożeniami z kosmosu.

Wyjątkowa okazja dla nauki i obrony planetarnej

Misja Ramses stanowi niezwykłą okazję, którą ESA określa jako "zdarzającą się raz na tysiąclecie". Planuje się, że sonda kosmiczna Ramses przechwyci asteroidę Apophis o średnicy około 375 metrów i będzie ją śledzić podczas jej niezwykle bliskiego, ale bezpiecznego przelotu obok Ziemi w kwietniu 2029 roku. Naukowcy będą mogli wtedy z bliskiej odległości obserwować, jak siła grawitacji naszej planety wpływa na fizyczne właściwości asteroidy. Oczekuje się, że grawitacja Ziemi spowoduje zmiany w jej rotacji, strukturze powierzchni, a nawet wywoła aktywność sejsmiczną wewnątrz samej asteroidy. Dane zebrane podczas tego zjawiska dostarczą bezcennych informacji na temat wewnętrznej struktury i składu asteroid, co jest kluczowe dla opracowania przyszłych strategii odchylania lub niszczenia ciał niebieskich, które mogłyby znaleźć się na kursie kolizyjnym z naszą planetą. Ostateczna decyzja w sprawie finansowania misji Ramses zostanie podjęta na Radzie Ministerialnej ESA w listopadzie 2025 roku. Biorąc pod uwagę, że sonda musi zostać wystrzelona w 2028 roku, aby dotrzeć do celu na czas, już trwają prace przygotowawcze, aby zapewnić wykonalność i gotowość tego złożonego projektu.

Apophis: Bóg chaosu pod astronomicznym nadzorem

Asteroida 99942 Apophis, nazwana na cześć egipskiego bóstwa chaosu i zniszczenia, została odkryta w 2004 roku i natychmiast wywołała duże zaniepokojenie w społeczności naukowej. Wstępne obliczenia jej trajektorii wskazywały na niepokojąco wysokie prawdopodobieństwo zderzenia z Ziemią w 2029 roku, osiągając rekordowy poziom 4 w skali zagrożeń Torino. Późniejsze, bardziej precyzyjne obserwacje wykluczyły możliwość zderzenia, nie tylko w 2029 roku, ale także na następne sto lat. Mimo to, 13 kwietnia 2029 roku Apophis przeleci w odległości zaledwie 32 000 kilometrów od powierzchni Ziemi. To bliżej niż orbity satelitów geostacjonarnych i stanowi najbliższy odnotowany przelot asteroidy tej wielkości w nowożytnej historii. To niebiańskie wydarzenie będzie tak spektakularne, że Apophis będzie widoczna gołym okiem z obszarów Europy, Afryki i zachodniej Azji, dając miliardom ludzi wyjątkową okazję do obserwacji. Właśnie ta bliskość czyni ją idealnym naturalnym laboratorium do badania sił pływowych i ich wpływu na ciała niebieskie, co jest podstawowym celem naukowym misji Ramses.

Japoński wkład w europejską misję

Równolegle z procesem zatwierdzania przez ESA, JAXA złożyła oficjalny wniosek o finansowanie do rządu Japonii, potwierdzając tym samym swoje zaangażowanie w ten wspólny cel. Jeśli zostanie zatwierdzony, japoński wkład w misję będzie miał kluczowe znaczenie. JAXA ma dostarczyć kluczowe komponenty dla sondy Ramses, w tym panele słoneczne do zasilania i zaawansowany instrument do obrazowania w podczerwieni. Kamera na podczerwień umożliwi szczegółową analizę właściwości termicznych i składu powierzchni asteroidy. Ponadto Japonia oferuje również wystrzelenie misji na swojej nowej, potężnej rakiecie H3. Taki układ "rideshare" znacznie zoptymalizowałby zasoby i pokazał siłę międzynarodowej współpracy w praktyce. Ta synergia technologii i wiedzy specjalistycznej podkreśla globalny charakter obrony planetarnej, gdzie zasoby i wiedza są łączone dla wspólnego bezpieczeństwa.

Kontynuacja udanej współpracy

Potencjalne partnerstwo w misji Ramses opiera się na już istniejącej i niezwykle udanej współpracy między ESA a JAXA. Obie agencje już blisko współpracują przy pierwszej misji obrony planetarnej ESA, Hera, która jest obecnie w drodze do układu asteroid Didymos. Misja Hera zbada następstwa eksperymentu DART NASA, w którym sonda kosmiczna celowo zderzyła się z mniejszą asteroidą Dimorphos, aby przetestować metodę impaktu kinetycznego w celu zmiany trajektorii. Paolo Martino, menedżer misji Ramses, wyraził wielkie zadowolenie z dotychczasowej współpracy: "Nasze doświadczenie w pracy z kolegami z JAXA, najpierw przy misji Hera, a teraz przy Ramsesie, było doskonałe. Naprawdę czujemy się jak jeden globalnie zintegrowany zespół ze wspólnym celem. Byłoby nam miło wspólnie zmierzyć się z wyzwaniem dotarcia do Apophisa." Jego słowa potwierdza Holger Krag, szef Programu Bezpieczeństwa Kosmicznego ESA, który stwierdził: "ESA z zadowoleniem przyjmuje rosnące zainteresowanie JAXA udziałem w misji Ramses. Współpraca międzynarodowa leży u podstaw obrony planetarnej i bardzo się cieszymy, że Europa i Japonia nadal wzmacniają swoje partnerstwo w tej dziedzinie." Ta współpraca potwierdza, że ochrona planety przed kosmicznymi zagrożeniami jest globalną odpowiedzialnością, która przekracza granice narodowe i wymaga zjednoczonych wysiłków całej ludzkości.