Badania przeprowadzone na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Stanforda ujawniają, że terapia poznawczo-behawioralna (CBT), jedna z najczęstszych metod leczenia depresji, może prowadzić do znaczących zmian w aktywności mózgu pacjentów. Ta forma terapii od dawna jest uznawana za skuteczny sposób leczenia różnych zaburzeń psychicznych, ale nowe badania wykazały, że CBT może również wywołać trwałe zmiany w mózgu, szczególnie u pacjentów cierpiących na depresję w połączeniu z otyłością. Depresja i otyłość stanowią szczególnie trudne połączenie do leczenia, a pacjenci z tymi problemami często nie reagują dobrze na standardowe metody leczenia, takie jak leki przeciwdepresyjne. Typowy wskaźnik skuteczności leków przeciwdepresyjnych w tej populacji wynosi tylko 17%, co wskazuje na potrzebę dostosowanych podejść terapeutycznych.

Badanie, w którym uczestniczyło 108 dorosłych, dostarcza nowych informacji na temat tego, jak mózg może być przekształcany dzięki terapii, zwłaszcza gdy terapia koncentruje się na konkretnych problemach, z którymi pacjenci borykają się w codziennym życiu. CBT użyta w tym badaniu była ukierunkowana na rozwiązywanie problemów, a wyniki wykazały, że terapia zmniejszyła objawy depresji u jednej trzeciej pacjentów, przy jednoczesnych pozytywnych zmianach w ich kręgach mózgowych. Te zmiany były zauważalne już po dwóch miesiącach terapii, co sugeruje, że terapia wpływa nie tylko na poziom emocjonalny, ale również na procesy neurologiczne w mózgu pacjentów.

Głównym celem terapii było poprawienie umiejętności poznawczych, takich jak planowanie, rozwiązywanie problemów i filtrowanie nieistotnych informacji. W ramach terapii pacjenci pracowali z terapeutami nad identyfikacją rzeczywistych problemów życiowych, takich jak konflikty w relacjach międzyludzkich, i opracowywali rozwiązania, które pomogłyby im funkcjonować lepiej w codziennym życiu. Umiejętności te opierają się na specyficznym zestawie neuronów w mózgu, znanym jako kognitywny obwód kontrolny, który jest kluczowy dla procesów takich jak koncentracja i podejmowanie decyzji. W trakcie badania pacjenci przeszli przez serię skanów fMRI, aby monitorować zmiany w aktywności tego obwodu.

Skanowania przeprowadzono na początku badania, a następnie po dwóch miesiącach, sześciu miesiącach, dwunastu miesiącach i na koniec po dwudziestu czterech miesiącach. Wyniki pokazały, że pacjenci, którzy przeszli terapię rozwiązywania problemów, doświadczyli zmniejszenia aktywności w kognitywnym obwodzie kontrolnym, co było związane z poprawą ich zdolności poznawczych. Zmniejszenie aktywności w tym obwodzie neuronowym wskazywało na to, że pacjenci opracowali skuteczniejsze metody przetwarzania informacji, co prowadziło do poprawy w codziennym życiu. Z drugiej strony, pacjenci, którzy nie przeszli terapii, wykazywali zmniejszenie aktywności tego obwodu, co było związane z pogorszeniem funkcji poznawczych i trudnościami w rozwiązywaniu problemów.

Badanie to dostarcza nowych dowodów na znaczenie spersonalizowanych podejść w leczeniu depresji. Zamiast standardowych metod opartych na lekach przeciwdepresyjnych, wyniki sugerują, że terapie powinny być dostosowane do specyficznych potrzeb neurologicznych każdego pacjenta. Leanne Williams, profesor psychiatrii na Stanfordzie, wyjaśniła, jak w innych dziedzinach medycyny używa się testów diagnostycznych, aby określić najlepsze leczenie dla pacjentów, takich jak elektrokardiogramy dla problemów sercowych. Podobne podejście mogłoby być zastosowane w psychiatrii, wykorzystując skanowanie mózgu do identyfikacji problemów i dostosowania terapii do specyficznych potrzeb pacjentów.

Williams, wraz z Junem Ma, profesorem geriatrii na Uniwersytecie Illinois, prowadziła to badanie, które zostało opublikowane w czasopiśmie Science Translational Medicine. Ich praca jest częścią większego badania klinicznego o nazwie RAINBOW, mającego na celu poprawę nastroju i kontrolowanie wagi ciała u pacjentów z depresją i otyłością. Badanie jest wspierane przez National Institutes of Health (NIH) i obejmuje również naukowców z Uniwersytetu Waszyngtońskiego, Pittsburgh School of Medicine oraz Ohio State University.

Jednym z najważniejszych aspektów tego badania jest fakt, że zmiany w mózgu były widoczne już po dwóch miesiącach terapii, a te zmiany były kluczowe w przewidywaniu długoterminowego sukcesu terapii. Pacjenci, którzy wykazali zmiany w aktywności mózgu we wczesnych fazach terapii, byli tymi, którzy później wykazali największą poprawę w redukcji objawów depresji i poprawie umiejętności poznawczych. Wyniki te sugerują możliwość wykorzystania skanów mózgu do identyfikacji pacjentów, którzy najlepiej reagują na specyficzne podejścia terapeutyczne, co mogłoby znacznie poprawić skuteczność leczenia zaburzeń psychicznych.

Dodatkowo, badanie to pokazuje, że CBT, gdy jest właściwie dostosowana do pacjentów, może prowadzić do długotrwałych popraw w ich codziennym funkcjonowaniu. Pacjenci zgłosili poprawę w wielu aspektach życia, w tym powrocie do pracy, angażowaniu się w hobby oraz lepszym zarządzaniu relacjami międzyludzkimi. Terapia pomogła im także opracować skuteczniejsze strategie radzenia sobie w stresujących sytuacjach, co dodatkowo przyczyniło się do ich rehabilitacji.

Te odkrycia dają nowe nadzieje na leczenie depresji, szczególnie u osób, które nie reagują dobrze na standardowe metody leczenia. Psychiatria precyzyjna, która wykorzystuje technologie takie jak skanowanie fMRI do dostosowywania terapii, może stać się przyszłością leczenia zaburzeń psychicznych. Zamiast standaryzowanego podejścia, przyszłość psychiatrii może leżeć w spersonalizowanych terapiach opartych na specyficznych potrzebach neurologicznych każdego pacjenta, co zapewni szybszą i skuteczniejszą rehabilitację.

Podsumowując, to badanie podkreśla znaczenie innowacyjnych podejść w leczeniu depresji i otyłości oraz dostarcza konkretnych dowodów na to, jak CBT może wpływać na funkcję mózgu. Spersonalizowane podejścia, wspierane przez technologie takie jak skanowanie fMRI, nie tylko poprawiają wyniki leczenia, ale także umożliwiają szybszą rehabilitację i długoterminowe rezultaty. Te wyniki stanowią istotny postęp w zrozumieniu, jak terapia może wpływać na mózg i otwierają nowe możliwości w leczeniu zaburzeń psychicznych.