Problem globalnego zanieczyszczenia plastikiem osiągnął alarmujące rozmiary, jednak nowe badania opublikowane w czasopiśmie Science przedstawiają kompleksowy plan jego niemal całkowitego usunięcia do roku 2050. Według naukowców z University of California w Santa Barbara i ich współpracowników, bez zdecydowanej interwencji zanieczyszczenie plastikiem mogłoby podwoić się do połowy tego wieku. Mimo ponurych prognoz, badanie oferuje rozwiązania, które mogłyby zmienić bieg historii i oczyścić naszą planetę z tej plagii.

Międzynarodowe wysiłki mające na celu rozwiązanie problemu zanieczyszczenia plastikiem są skoncentrowane na globalnym porozumieniu Organizacji Narodów Zjednoczonych, którego finalizacja jest planowana na spotkaniu w Busan, Korea Południowa, między 25 listopada a 1 grudnia 2024 roku. Klucz do sukcesu leży we wdrożeniu kilku kluczowych polityk, które mogłyby zmniejszyć zanieczyszczenie plastikiem nawet o 91%. Jednakże znaczenie tego problemu wykracza poza sferę ekologiczną – plastikowy odpad wpływa na zdrowie ludzi, stabilność ekonomiczną i sprawiedliwość społeczną.

Rosnący problem odpadów plastikowych

Plastik stał się wszechobecnym materiałem we współczesnym życiu, ale jego produkcja i utylizacja tworzą ogromne wyzwania. Według danych z 2021 roku, aż 68 milionów ton metrycznych odpadów plastikowych nie jest odpowiednio zarządzane. Wyobraź sobie tę ilość odpadów jako 380 000 samolotów Boeing 747 – to skala, z którą się mierzymy. Bez zmiany obecnych praktyk przewiduje się, że odpady plastikowe mogą pokryć Manhattan warstwą plastiku dziesięć razy grubszej niż Empire State Building do roku 2050. Ten kryzys wymaga pilnych działań, aby uniknąć katastrofalnych konsekwencji dla środowiska i społeczeństwa.

Cztery kluczowe strategie redukcji zanieczyszczenia plastikiem

Badanie identyfikuje cztery kluczowe polityki, które mogą przynieść znaczące zmiany:

• Zwiększenie udziału recyklingowanego plastiku w nowych produktach do co najmniej 40%.


• Ustalenie górnej granicy na produkcję nowego plastiku, ograniczając ją do poziomów z 2020 roku.


• Inwestowanie w infrastrukturę zarządzania odpadami, szczególnie w krajach o niskich dochodach, gdzie problemy są najbardziej dotkliwe.


• Wprowadzenie niewielkiej opłaty na opakowania plastikowe, aby zmniejszyć ich niepotrzebne użycie.

Wdrożenie tych strategii nie tylko zmniejszyłoby zanieczyszczenie plastikiem, ale także stworzyłoby podstawy dla bardziej zrównoważonego systemu gospodarczego. Szczególna uwaga jest poświęcona aspektom społecznym – wiele wrażliwych społeczności najbardziej cierpi na skutek zanieczyszczenia plastikiem, a takie polityki mogłyby zapewnić im sprawiedliwsze warunki życia.

Innowacyjne narzędzia do podejmowania decyzji

Aby pomóc negocjatorom, zespół badawczy opracował narzędzie do prognozowania skutków różnych polityk – Global Plastic Policy Tool. To narzędzie wykorzystuje sztuczną inteligencję i szczegółowe dane regionalne, aby symulować możliwe wyniki związane z zanieczyszczeniem plastikiem i emisjami gazów cieplarnianych. Negocjatorzy mogą dostosowywać parametry i analizować, jak różne kombinacje polityk mogą wpływać na środowisko i społeczeństwo. To pierwszy raz, gdy takie zaawansowane narzędzie jest wykorzystywane w globalnych negocjacjach, co stanowi znaczący przełom w podejściu do tego problemu.

Wpływ zanieczyszczenia plastikiem na zdrowie i środowisko

Zanieczyszczenie plastikiem to nie tylko problem wizualny; ma ono głębokie implikacje dla zdrowia i środowiska. Mikroplastik, obecny w powietrzu, wodzie i żywności, jest powiązany z różnymi problemami zdrowotnymi, w tym chorobami sercowo-naczyniowymi, problemami reprodukcyjnymi, a nawet nowotworami. Zanieczyszczenie plastikiem ma również niszczycielski wpływ na życie morskie – od mikroskopijnych planktonowych organizmów po duże ssaki morskie.

Wpływ na zmiany klimatyczne jest również znaczący. Produkcja plastiku generuje duże ilości gazów cieplarnianych, podczas gdy spalanie odpadów plastikowych dodatkowo zanieczyszcza powietrze. Rozwiązanie problemu odpadów plastikowych mogłoby przyczynić się do globalnych wysiłków w walce ze zmianami klimatycznymi, redukując emisje i chroniąc zasoby naturalne.

Potencjał do globalnej współpracy

Porozumienie przygotowywane w Busan może stać się historycznym punktem zwrotnym w globalnych wysiłkach na rzecz ochrony środowiska. Jednak dla jego sukcesu konieczna będzie współpraca wszystkich państw członkowskich ONZ, a także zaangażowanie sektora prywatnego i organizacji pozarządowych. Takie podejście wymaga multidyscyplinarnej współpracy, od naukowców po ustawodawców, aby osiągnąć zrównoważone rozwiązania.

Osiągnięcie celów tej inicjatywy przyniosłoby wielorakie korzyści, od czystszego środowiska po wzmocnienie gospodarki poprzez recykling i redukcję kosztów zarządzania odpadami. Długoterminowo przyjęcie tych środków mogłoby zapewnić przyszłość bez zanieczyszczenia plastikiem, co poprawiłoby jakość życia na całym świecie.

Źródło: University of California