Model strukturalny nowej europejskiej misji radarowej ROSE-L właśnie przeszedł intensywną serię badań mechanicznych – w tym silne „wstrząsy” wibracyjne i obciążenia akustyczne – które symulują warunki startu i pierwszych faz lotu. Kampania testowa, przeprowadzona w ciągu pięciu tygodni między październikiem a końcem listopada 2025 r. w zakładach Thales Alenia Space pod Rzymem, zakończyła się bez nieprawidłowości, torując w ten sposób drogę do końcowej integracji satelity operacyjnego.

Dlaczego ten krok jest ważny

ROSE-L (Radar Observing System for Europe in L-band) jest częścią rozszerzenia programu Copernicus i stanowi przyszły „radarowy kręgosłup” ciągłości danych o lądzie, wybrzeżach i kriosferze. Pasmo L (długość fali ~24 cm) wnika głębiej przez roślinność niż pasmo C misji Sentinel-1, co daje stabilniejszy sygnał w gęstych lasach i na obszarach rolniczych z dobrze rozwiniętym okapem roślinnym. Na tej przewadze fizycznej będą budowane nowe produkty: szczegółowe mapy wilgotności gleby, monitoring biomasy, wykrywanie obszarów zalanych, zmiany pokrycia terenu oraz bardziej odporna interferometria na obszarach, gdzie pasmo C szybciej traci koherencję.

Co dokładnie testowano

Na „shakerze” (platformie wibracyjnej) znajdował się model strukturalny, który wiernie odwzorowuje przyszłego satelitę pod względem masy i sztywności. Zainstalowano „mass dummies” – obciążniki imitujące rzeczywiste moduły: skrzydlate generatory słoneczne, ogromną antenę w paśmie L, wsporniki i kołnierze. Konstrukcja – centralny cylinder, górny i dolny stożek oraz pierścień interfejsu z rakietą – była poddawana drganiom sinusoidalnym wzdłuż trzech głównych osi oraz falom akustycznym przypominającym ciśnienie dźwięku podczas startu. Celem było wykazanie, że częstotliwości własne, tłumienie i lokalne naprężenia pozostają w granicach założeń projektowych. Inżynierowie podkreślają, że zmierzone odpowiedzi są zgodne z modelami numerycznymi i nie ma oznak zmęczenia ani rozwarstwiania kompozytów.

Od statyki w Brnie do dynamiki w Rzymie

Przed testami dynamicznymi, w lipcu 2025 r. struktura satelity przeszła badania statyczne w firmie SAB Aerospace w Brnie (Czechy). Tam konstrukcję obciążano siłami quasi-statycznymi, które reprezentują skrajne przypadki podczas startu i manewrów. Następnie model został przeniesiony do Włoch, gdzie przeszedł „akustykę + wibracje”, zamykając w ten sposób cykl kwalifikacyjny na poziomie struktury. Część komponentów z modelu strukturalnego zostanie po odnowieniu wykorzystana także w rzeczywistym egzemplarzu lotnym – to typowy środek optymalizacji kosztów i czasu w europejskich programach.

Łańcuch przemysłowy i podział ról

Thales Alenia Space (TAS) jest głównym wykonawcą – odpowiada za platformę, integrację systemową, weryfikację oraz wsparcie przy starcie i uruchomieniu. Radar z syntetyczną aperturą w paśmie L (SAR) rozwija firma Airbus Defence and Space w Niemczech, po czym zostanie on zintegrowany z platformą TAS. Nad strukturą i elementami wtórnymi pracują partnerzy z Czech i innych państw członkowskich, więc ROSE-L wyraźnie pokazuje typowy „paneuropejski” ślad Copernicusa, w którym łańcuch wartości obejmuje dziesiątki małych i średnich przedsiębiorstw.

Antena, która wyznacza klasę

Najbardziej rozpoznawalną częścią ROSE-L będzie największa planarno rozwijana antena radarowa, jaka kiedykolwiek została wysłana w przestrzeń kosmiczną – o wymiarach około 11 × 3,6 metra. W pracy wykorzystuje cyfrowe kształtowanie wiązki, polarymetrię i interferometrię, co umożliwia elastyczne „tryby pracy”: od szerokopasmowych przeglądów po celowane obrazowanie w wysokiej rozdzielczości. Zgodnie z publicznie dostępną specyfikacją, referencyjny tryb „workhorse” (RIWS) zapewnia dwupolaryzacyjny zapis z szerokością pasa około 260 km przy rozdzielczości przestrzennej rzędu 50 m oraz szumowym równoważnym współczynnikiem odbicia (NESZ) na poziomie około ~-28 dB. W ten sposób równoważy się potrzeby serwisów, dla których ważne jest częste odświeżanie zobrazowań dużych obszarów.

Orbita, częstotliwość obrazowania i synergia z Sentinel-1

Planowana jest orbita słoneczno-synchroniczna na wysokości około 693 km. W połączeniu z istniejącymi danymi radarowymi w paśmie C z Sentinel-1, ROSE-L będzie dostarczać informacje komplementarne: pasmo C jest bardziej czułe na zmiany na powierzchni i ma silną tradycję interferometryczną w terenach miejskich i odsłoniętych, podczas gdy pasmo L będzie stabilizować sygnał w lasach i uprawach o dużej masie liści. Operacyjnie celem jest osiągnięcie globalnego odświeżania obrazu co sześć dni w trybach standardowych, a w zależności od konfiguracji konstelacji i priorytetyzacji pasów niektóre przypadki użycia mogą pracować z trzydniową revisytą.

Co będzie mierzone i komu to potrzebne

Rolnictwo i gleba: ROSE-L będzie w sposób ciągły śledzić wilgotność gleby i dynamiczne zmiany tekstury powierzchni, co ma kluczowe znaczenie dla nawadniania, szacowania plonów i ostrzegania przed suszą. Pasmo L jest szczególnie przydatne do separacji sygnałów roślinności i gleby w agrośrodowiskach o średnim i wysokim stopniu pokrycia roślinnością.

Leśnictwo i biomasa: Długości fali w paśmie L zachowują koherencję poprzez korony drzew i lepiej „widzą” strukturę lasu. Otwiera to możliwość bardziej wiarygodnego monitorowania wyrębów, sukcesji wtórnej i degradacji, a także wsparcia inwentaryzacji węgla.

Wody i lód: ROSE-L uzupełni istniejące produkty Copernicusa dotyczące lodu morskiego (typ, krawędź, dynamika) oraz lodu lądowego (ruch lodowców, pokrywa śnieżna). W połączeniu z Sentinel-1 i misjami optycznymi powstaje silny zestaw narzędzi dla regionów polarnych i górskich.

Ryzyka i bezpieczeństwo: Dzięki zdolności SAR do pracy „noc-chmury” możliwe jest wiarygodne mapowanie powodzi, osuwisk, rozlewów ropy i innych zagrożeń, niezależnie od zachmurzenia czy oświetlenia, przy krótkim czasie dostarczenia produktów.

Dane: otwarte, szybkie i przewidywalne

Copernicus od dekady prowadzi politykę danych „free, full and open”, a ROSE-L wpisze się w ten model. Dla użytkowników operacyjnych oznacza to przewidywalny harmonogram obrazowania i terminową dostępność produktów poprzez oficjalne interfejsy. Ekosystem Copernicus Data Space zapewnia ciągły dostęp do pełnego archiwum i nowych akwizycji, z interfejsami API do automatyzacji i przetwarzania blisko danych. To połączenie – przewidywalne plany orbit oraz otwarty dostęp – jest powodem, dla którego Copernicus stanowi fundament wielu systemów wczesnego ostrzegania, od susz i pożarów po zanieczyszczenia przybrzeżne.

Po „wstrząsach”: gdzie powstaje ROSE-L

Kolejny etap to integracja właściwego egzemplarza lotnego w nowym kompleksie Space Smart Factory w Rzymie – nowoczesnej, cyfrowo zarządzanej fabryce otwartej tej jesieni przez Thales Alenia Space. Obiekt łączy modułowe pomieszczenia czyste ISO 8, zautomatyzowaną logistykę oraz cyfrowy ciąg (digital thread) od projektowania po testy. Dla misji takich jak ROSE-L oznacza to szybszy „turnaround” między testami podsystemów a weryfikacją systemową, ustandaryzowane procedury i lepszą śledzalność konfiguracji.

Przekrój techniczny misji

• Instrument: SAR w paśmie L z cyfrowym kształtowaniem wiązki, polarymetrią i interferometrią; największa planarno rozwijana antena (~11 × 3,6 m) w przestrzeni kosmicznej.


• Orbita: słoneczno-synchroniczna, ~693 km; globalny przegląd z docelową sześciodniową revisytą w trybach referencyjnych.


• Rozdzielczości/tryby: tryb szerokopasmowy dla ciągłości serwisów (setki kilometrów szerokości pasa, ~50 m) oraz tryby wyższej rozdzielczości do analiz celowanych; dwie polaryzacje jako standard.


• Synergy: Zaprojektowana do pracy w parze z Sentinel-1 (pasmo C) – wspólna koncepcja orbit i pokrycie tych samych szerokości pasów umożliwiają fuzję danych.


• Żywotność: około 7,5 roku na satelitę.


• Dane: otwarty dostęp poprzez Copernicus Data Space; przewidziana standaryzacja produktów dla serwisów Copernicus Land i Emergency.

Przemysł i szerszy kontekst europejski

ROSE-L pojawia się w momencie, gdy Europa stabilizuje własny dostęp do przestrzeni kosmicznej: Ariane 6 weszła do eksploatacji, Vega-C ponownie lata, a przemysł modernizuje zdolności produkcyjne (przykładem jest właśnie Space Smart Factory w Rzymie). Wraz z inwestycjami krajowymi i programami europejskimi celem jest szybsza dostawa satelitów i większa odporność łańcuchów dostaw. W tym sensie ROSE-L jest zarówno projektem technologicznym, jak i przemysłowym – pokazuje, że duże, złożone systemy radarowe można składać w krótszych cyklach, z większym oparciem na integracji cyfrowej.

Planowane horyzonty czasowe

Zgodnie z oficjalną dokumentacją Copernicusa start misji ROSE-L planowany jest na 2028 r. (terminy w dużych programach zawsze są podatne na zmiany z powodu czynników integracyjnych i startowych). Okres operacyjny przewidziano na pierwszą połowę lat trzydziestych, z zamiarem zapewnienia ciągłości kluczowych serwisów: wilgotności gleby i rolnictwa, leśnictwa, lodu morskiego i lądowego oraz służb zarządzania kryzysowego.

Jak użytkownicy będą pracować z danymi

Dla instytucji, mediów i firm, które już korzystają z Sentinel-1, przejście do strategii „C+L” oznacza większą odporność i mniej luk w szeregach czasowych. Na przykład w obszarach tropikalnych o gęstej masie leśnej pasmo L łagodzi problem dekorelacji, dzięki czemu produkty interferometryczne stają się wykonalne na większych powierzchniach. W rolnictwie fuzja sygnałów Sentinel-1 (C) i ROSE-L (L) może poprawić wykrywanie faz fenologicznych i szacowanie wilgotności gleby w głębszych warstwach. Na morzu kombinacja polaryzacji i trybów falowych ułatwia rozdzielenie sygnałów fal, wiatru i zanieczyszczeń ropopochodnych. Wszystko to, wraz z otwartą polityką danych, obniża bariery wejścia dla regionalnych podmiotów rozwojowych i służb ochrony ludności.

Uwagi inżynierskie z kampanii testowej

Badania mechaniczne tego typu nie są jedynie „formalnością”. Komory akustyczne o poziomach powyżej 140 dB i shakery z wielowymiarowym pobudzeniem ujawniają ukryte mody drgań i lokalne rezonanse wsporników oraz połączeń paneli. Jeśli pojawi się odchylenie, inżynierowie przeliczają modele i w razie potrzeby wzmacniają strefy żeber, zmieniają stop wstawek lub definiują „no-go” pasmo częstotliwości dla mechanizmów operacyjnych podczas startu. W tym przypadku zespół projektowy ESA podkreśla, że struktura „przeszła z doskonałymi wynikami”, co oznacza, że marginesy pozostały na lub powyżej wartości projektowych, bez anomalii w kumulacji naprężeń czy rozwarstwianiu się warstw kompozytowych.

Co dalej

W nadchodzących miesiącach uwaga skupi się na integracji platformy lotnej i przyjęciu instrumentu. Nastąpią testy funkcjonalne i termowakuowe, weryfikacje EMC oraz końcowe powtórzenia mechaniczne na egzemplarzu lotnym. Równolegle zespoły operacyjne w serwisach Copernicusa przygotowują plany akwizycji, priorytety pasów oraz kampanie kalibracyjno-walidacyjne w terenie, aby pierwsze operacyjne serie danych jak najszybciej trafiły do regularnej produkcji produktów.

Co ROSE-L oznacza w praktyce dla użytkowników

Dla rolników i administracji: bardziej niezawodny nadzór nad wilgotnością gleby i zdrowiem upraw w sezonach o dużym zachmurzeniu. Dla leśników: stabilniejsze szacunki biomasy i szybsze wykrywanie wyrębów. Dla służb ratowniczych i ochrony ludności: szybsze i częstsze mapy powodzi i osuwisk, niezależnie od pory dnia i warunków pogodowych. Dla naukowców: nowe parametry i lepsza koherencja w regionach bogatych w roślinność. A dla obywateli UE: kolejny argument, że inwestycje w infrastrukturę kosmiczną przynoszą wymierny zwrot poprzez bezpieczeństwo żywnościowe, odporność społeczności i lepsze zarządzanie zasobami naturalnymi.