Nasze stopy to więcej niż tylko środek transportu, który prowadzi nas z punktu A do punktu B – są fundamentem naszego ogólnego zdrowia. Ból, urazy lub stany ograniczające ruchomość stóp mogą znacznie zwiększyć ryzyko poważnych problemów zdrowotnych, takich jak otyłość, cukrzyca i choroby serca. Jak podkreśla Ginger Pettengill Freese, pielęgniarka i instruktor kliniczny w University of Virginia School of Nursing, „Szczęśliwe stopy, zdrowe życie”. Podkreśla ona znaczenie dbania o stopy, odpowiadając na szeroki zakres pytań – od kontrowersyjnych pedicurów rybich, przez wrastające paznokcie, aż po to, dlaczego nie powinniśmy spać w skarpetkach.

Zaniedbanie zdrowia stóp może mieć dalekosiężne konsekwencje dla ogólnego stanu organizmu. Ruch jest kluczowy dla utrzymania zdrowej masy ciała, regulacji poziomu cukru we krwi i zdrowia układu krążenia. Kiedy bóle stóp lub problemy z ruchomością nas krępują, zmniejsza się nasza aktywność fizyczna, co otwiera drzwi do szeregu chorób przewlekłych. Dlatego profilaktyczna pielęgnacja stóp, a także terminowe rozwiązywanie istniejących problemów, jest niezbędnym elementem zdrowego stylu życia.

Czy pedicury są bezpieczne?

Pedicury mogą być wspaniałym sposobem na relaks i poczucie rozpieszczenia, zapewniając korzyści estetyczne i sensoryczne. Kluczowe jest jednak staranne wybieranie miejsca, w którym poddasz się temu zabiegowi. Przede wszystkim zawsze upewnij się, że udajesz się do licencjonowanego salonu, w którym możesz wyraźnie widzieć i rozumieć ich protokoły sanitarne. Obejmuje to obserwowanie, jak odprowadzają wodę z wanienek do stóp, dokładnie je myją i, co najważniejsze, zawsze używają sterylizowanych narzędzi. Niewystarczająca higiena w salonach pedicure może prowadzić do poważnych infekcji, w tym infekcji bakteryjnych, grzybiczych i wirusowych.

Osoby z pewnymi schorzeniami powinny być szczególnie ostrożne lub całkowicie unikać pedicure. Dotyczy to przede wszystkim osób z chorobami sercowo-naczyniowymi, cukrzycą lub neuropatiami. U diabetyków zmniejszona wrażliwość stóp (neuropatia) może oznaczać, że nie odczują drobnych urazów lub skaleczeń powstałych podczas pedicure, co zwiększa ryzyko infekcji, które mogą szybko się rozprzestrzeniać i stać się bardzo niebezpieczne. Dlatego wszystkim diabetykom zaleca się codzienne, szczegółowe sprawdzanie stóp w celu wczesnego wykrycia wszelkich oznak urazów lub infekcji, a także regularne kontrole u podologa.

Szczególne kontrowersje otaczają tak zwane „pedicury rybie”, które polegają na zanurzaniu stóp w wannach pełnych ryb z gatunku Garra rufa. Te ryby, znane również jako „ryby-doktory”, używają swoich ust w kształcie przyssawek do jedzenia martwego naskórka i modzeli ze stóp. Chociaż brzmią egzotycznie i relaksująco, pedicury rybie niosą ze sobą znaczne ryzyko zdrowotne. Głównym problemem jest niemożność prawidłowej dezynfekcji wanny pełnej żywych ryb. Oznacza to, że bakterie, grzyby i wirusy mogą łatwo przenosić się z jednej osoby na drugą. Ponadto ryby mogą tworzyć mikroskopijne rany kłute na skórze, które stanowią idealne miejsce wejścia dla różnych patogenów. Mimo to, pedicury rybie są legalne i dostępne w wielu częściach świata, w tym w niektórych częściach Chorwacji. Pomimo regulacji i prób zmniejszenia ryzyka, eksperci nadal ostrzegają przed wysokim ryzykiem infekcji związanych z tą praktyką.

Czy powinniśmy golić czy ścierać odciski?

Odciścisko to naturalna reakcja obronna skóry, swoisty „pancerz”, który chroni delikatniejsze tkanki przed tarciem i naciskiem. Ze względu na tę funkcję ochronną, specjaliści stanowczo odradzają golenia odcisków. Silne usuwanie lub golenie odcisków może prowadzić do otwarcia ran i stworzenia idealnych warunków do wnikania bakterii i rozwoju infekcji. Chociaż odciski mogą być nieprzyjemne lub nieestetyczne, ich rola jest kluczowa w zapobieganiu poważniejszym urazom.

Zamiast radykalnego usuwania, zaleca się ostrożne zmiękczanie odcisków i częściowe usuwanie martwego naskórka. Jednym z najskuteczniejszych sposobów jest moczenie stóp w ciepłej wodzie z solą Epsom. Dwudziestominutowe moczenie pomoże zmiękczyć odcisk, po czym można go delikatnie potrzeć pumeksem. Celem nie jest całkowite usunięcie odcisku, lecz jedynie jego powierzchniowej, twardej warstwy, zmniejszając dyskomfort, a zachowując jego funkcję ochronną.

Zapobieganie odciskom jest oczywiście najlepszym podejściem. Kluczowy jest wybór odpowiednio dopasowanego obuwia, które nie uciska stóp i nie powoduje tarcia. Zbyt ciasne lub zbyt luźne obuwie, a także obuwie na wysokich obcasach, są często głównymi przyczynami powstawania odcisków. Ponadto regularne stosowanie wysokiej jakości kremu nawilżającego do stóp pomaga utrzymać skórę miękką i elastyczną, zmniejszając skłonność do tworzenia się twardej skóry. Codzienne mycie stóp, zwłaszcza w miesiącach letnich, kiedy intensywniej się pocimy, jest również kluczowe dla utrzymania higieny i zapobiegania powstawaniu odcisków i innych problemów skórnych.

Czy powinno się nosić skarpetki do łóżka?

Noszenie skarpetek w ciągu dnia, zwłaszcza tych, które odprowadzają wilgoć (jak skarpetki sportowe) lub są wykonane z naturalnych materiałów, takich jak bawełna, jest niezwykle korzystne. Dobre skarpetki pomagają zapobiegać nadmiernemu poceniu się stóp i utrzymują je suche. Wilgoć jest idealnym środowiskiem do rozwoju grzybów i bakterii, dlatego wybór odpowiednich skarpetek znacząco przyczynia się do higieny stóp i zapobiegania nieprzyjemnym zapachom i infekcjom.

Jednak jeśli chodzi o spanie, zalecenie jest inne. Ogólnie nie zaleca się noszenia skarpetek do łóżka. Stopy potrzebują „powietrza”, aby oddychać i aby zapobiec zatrzymywaniu wilgoci, która może sprzyjać rozwojowi grzybów. W nocy temperatura ciała jest regulowana, a stopy odgrywają ważną rolę w tym procesie. Jeśli stopy są zakryte skarpetkami, może to prowadzić do przegrzania i zwiększonego pocenia się, co tworzy wilgotne środowisko idealne do rozwoju infekcji grzybiczych. Wyjątkiem od tej reguły mogą być osoby cierpiące na bardzo zimne stopy, ale nawet wtedy zaleca się lekkie bawełniane skarpetki, które nie będą zatrzymywać wilgoci. W większości przypadków najlepiej jest pozwolić stopom „odpocząć” i oddychać podczas snu.

Czy to źle, jeśli grzybica stóp nie jest leczona?

Jeśli zauważysz zaczerwienienie, łuszczenie się lub swędzenie, szczególnie między palcami i na samych stopach, istnieje duże prawdopodobieństwo, że jest to infekcja grzybicza znana jako stopa atlety (tinea pedis). Nazwa „stopa atlety” może być myląca, ponieważ każdy może zarazić się tą infekcją, niezależnie od aktywności fizycznej. Grzyby rozwijają się w wilgotnym i ciepłym środowisku, więc spocone stopy, zamknięte buty i wilgotne skarpetki są idealnym podłożem do ich wzrostu. Grzyby łatwo przenoszą się przez chodzenie po zanieczyszczonych powierzchniach, dlatego niezwykle ważne jest, aby zawsze nosić klapki lub obuwie ochronne podczas poruszania się w okolicach basenów, w szatniach, prysznicach i innych miejscach publicznych.

Kiedy infekcja występuje tylko na skórze, bez zajmowania paznokci, jest stosunkowo łatwa do wyleczenia. Na rynku dostępnych jest wiele kremów i sprayów bez recepty, które mogą skutecznie rozwiązać problem. Chociaż zaleca się leczenie infekcji grzybiczych, nieleczona grzybica skóry rzadko prowadzi do katastrofalnych konsekwencji. Mogą być jednak niezwykle nieprzyjemne, powodując swędzenie, pieczenie i nieprzyjemny zapach. W niektórych przypadkach nieleczona grzybica skóry może rozprzestrzenić się na inne części ciała, w tym na paznokcie, co utrudnia leczenie.

Jak rozpoznać grzybicę paznokci?

Grzybica paznokci, znana jako onychomikoza, objawia się charakterystycznymi zmianami na paznokciach. Najczęstsze objawy to żółknięcie i brązowienie paznokci, ich pogrubienie i łamliwość. Paznokcie mogą stać się kruche i nierówne, a czasem mogą nawet odrywać się od łożyska. Chociaż grzybica paznokci zazwyczaj nie jest bolesna, może powodować dyskomfort i wstyd, a w niektórych przypadkach może utrudniać noszenie obuwia i chodzenie, co w konsekwencji wpływa na ruchomość. Zmniejszona ruchomość może prowadzić do mniej aktywnego trybu życia, co z kolei niesie ze sobą szereg innych problemów zdrowotnych, takich jak otyłość, choroby sercowo-naczyniowe i zmniejszenie masy mięśniowej.

Po rozprzestrzenieniu się infekcji na paznokcie, leczenie może potrwać kilka miesięcy. Zaleca się wizytę u lekarza, jeśli zauważysz oznaki grzybicy paznokci. Lekarz może przepisać doustne leki przeciwgrzybicze, które są niezwykle skuteczne, ale ich stosowanie trwa zazwyczaj około sześciu miesięcy i może być związane z potencjalnymi skutkami ubocznymi dla wątroby, dlatego wymagana jest regularna kontrola funkcji wątroby. Alternatywnie do terapii doustnej, niektórzy ludzie próbują naturalnych preparatów, takich jak olejek z drzewa herbacianego, któremu przypisuje się właściwości przeciwgrzybicze. Jednak skuteczność olejku z drzewa herbacianego nie zawsze jest potwierdzona we wszystkich przypadkach, a leczenie może być dłuższe. Jeśli domowe środki lub terapie bez recepty nie przyniosą poprawy, koniecznie skontaktuj się z lekarzem pierwszego kontaktu w celu oceny i rekomendacji odpowiedniego leczenia.

Co z wrastającymi paznokciami? Czy powinniśmy je sami wyjmować czy coś innego?

Wrastające paznokcie, zwłaszcza na dużym palcu, są niezwykle nieprzyjemnym i bolesnym stanem. Mogą powstawać z różnych powodów, w tym silnego uderzenia w palec, powtarzających się aktywności sportowych, takich jak bieganie, gdzie palec ciągle uderza o czubek buta, lub niewłaściwego obcinania paznokci. Często pojawiają się po pedicure, jeśli krawędzie paznokcia są zbyt zaokrąglone i zbyt krótko obcięte, co pozwala paznokciowi wrosnąć w otaczającą tkankę.

Najlepszym sposobem zapobiegania wrastającym paznokciom jest noszenie obuwia o odpowiednim rozmiarze, które zapewnia palcom wystarczająco dużo miejsca. Kluczowe jest również prawidłowe obcinanie paznokci: paznokcie, zwłaszcza te na dużych palcach, należy obcinać prosto, nie za krótko i pozostawiając krawędzie paznokcia nieco dłuższe. To zapobiega wrastaniu paznokcia w skórę.

Jeśli poczujesz, że paznokieć wrasta, możesz spróbować domowych zabiegów. Regularne moczenie stóp w ciepłej wodzie z solą Epsom (20 minut) może pomóc zmiękczyć skórę i paznokieć. Po namoczeniu możesz delikatnie spróbować podnieść wrastającą część paznokcia za pomocą kawałka nici dentystycznej lub małej kuleczki waty, którą ostrożnie umieścisz pod brzegiem paznokcia. Tę procedurę należy powtarzać codziennie przez około tydzień. Jeśli ból jest tak silny, że nie możesz dotknąć tego obszaru, lub jeśli zauważysz oznaki infekcji, takie jak zaczerwienienie, obrzęk i ropę, koniecznie poszukaj pomocy medycznej. Lekarz lub podolog może znieczulić dotknięty palec i chirurgicznie usunąć wrastającą część paznokcia, co umożliwia szybkie gojenie i ulgę w bólu.

Co to jest dna moczanowa i czy istnieją specjalne produkty spożywcze, które ją łagodzą?

Dna moczanowa to choroba zapalna, która najczęściej objawia się na dużym palcu stopy, choć może również dotykać innych stawów. Charakteryzuje się nagłym, intensywnym bólem, zaczerwienieniem, ciepłem i obrzękiem zajętego stawu. Dna moczanowa jest właściwie formą zapalenia stawów spowodowaną wysokim poziomem kwasu moczowego we krwi. Kiedy nerki nie są w stanie wydalić wystarczającej ilości kwasu moczowego z organizmu lub gdy spożywa się zbyt wiele pokarmów bogatych w puryny (które rozkładają się do kwasu moczowego), dochodzi do gromadzenia się ostrych, igiełkowatych kryształów kwasu moczowego w stawach i otaczających tkankach. Kryształy te wywołują silną reakcję zapalną i w konsekwencji silny ból.

Najczęściej dotyka mężczyzn w średnim wieku, a ryzyko wzrasta z wiekiem, predyspozycjami genetycznymi, otyłością, wysokim ciśnieniem krwi i niektórymi lekami. Dieta odgrywa kluczową rolę w profilaktyce i kontroli dny moczanowej. Zdrowa dieta bogata w owoce i warzywa, chude mięso i pełnoziarniste produkty zbożowe działa ochronnie. Z drugiej strony, niektóre produkty spożywcze mogą wywołać atak dny moczanowej. Wśród głównych czynników wyzwalających są czerwone mięso, przetworzone produkty spożywcze, słodkie napoje (zwłaszcza te słodzone syropem fruktozowym) i alkohol, szczególnie piwo i alkohole wysokoprocentowe. Unikanie tych produktów, wraz z regularnym nawodnieniem i utrzymaniem zdrowej masy ciała, jest kluczowe dla zmniejszenia ryzyka ataków dny moczanowej.

Przykład pacjenta, który miał zaledwie 24 lata, uprawiał CrossFit i zdrowo odżywiał się w ciągu tygodnia, ale w weekendy spożywał dużo fast foodów i alkoholu, jasno ilustruje znaczenie konsekwentnej diety. Jego organizm zareagował atakiem dny moczanowej, który trwał około dwóch tygodni, co podkreśla, że nawet okazjonalne niezdrowe nawyki żywieniowe mogą mieć poważne konsekwencje. Ponownie, profilaktyka jest kluczem!

Jakie są ostatnie wskazówki dotyczące zdrowia stóp?

Obuwie ochronne dopasowane do aktywności, którą uprawiasz, to podstawa zdrowych stóp. Chociaż klapki są idealne na plażę lub basen, nie nadają się na długie spacery, wędrówki, jazdę na rowerze, a nawet zwykłe zakupy. Stopy potrzebują wsparcia łuku i odpowiedniej ochrony przed uderzeniami i nierównymi powierzchniami. Brak wsparcia łuku stopy, co często ma miejsce w przypadku klapek, może prowadzić do bólu pięt, zapalenia powięzi podeszwowej i innych problemów.

Przykład z wędrówki, gdzie mówca prawie nadepnął na węża, ilustruje, jak ważne jest noszenie odpowiedniego obuwia. Chociaż myśl była skierowana na „niedźwiedzia”, niebezpieczeństwo nadeszło z nieoczekiwanego miejsca, a tylko odpowiednie obuwie mogło zapewnić ochronę. To przypomina, że nigdy nie wolno lekceważyć znaczenia odpowiedniego obuwia, niezależnie od aktywności.

I na koniec, kiedy jesteś wystawiony na słońce, nie zapomnij nałożyć kremu przeciwsłonecznego na wierzch stóp, gdzie skóra jest szczególnie cienka i wrażliwa na oparzenia słoneczne. Wiele osób zapomina o stopach, ale one są naszą podstawą, naszymi nosicielami przez życie. Dbaj o nie, a one będą nadal prowadzić Cię wszędzie, gdzie zechcesz!

Źródło: University Of Virginia