Instytut Ruđera Boškovića (IRB), najważniejsza instytucja naukowa w Chorwacji, obchodzi dziesięciolecie uczestnictwa w Centralnoeuropejskim Konsorcjum Infrastruktury Badawczej (CERIC-ERIC). To międzynarodowe konsorcjum umożliwiło IRB i całej chorwackiej społeczności naukowej dostęp do najnowocześniejszych technologii, narzędzi i sieci naukowych, co znacząco podniosło prestiż Chorwacji na globalnej scenie badawczej.

Dziesięciolecie postępu dzięki współpracy

Od 2014 roku, kiedy IRB stał się częścią CERIC-ERIC, osiągnięto synergię między krajową i międzynarodową społecznością naukową. Konsorcjum zapewnia dostęp do zaawansowanych technik badawczych, które naukowcy w wielu krajach nie mogą łatwo osiągnąć. Dzięki tej współpracy IRB zrealizowało projekty kluczowe dla energetyki, medycyny, ochrony środowiska i rozwoju technologii kształtujących przyszłość.

System akceleratorów IRB: Regionalny lider

System akceleratorów IRB, jedyny w regionie, był przez ostatnie dziesięć lat kluczowym narzędziem w badaniach nad materiałami do zielonej energii, zaawansowaną diagnostyką medyczną i rozwojem technologii ekologicznych. Szczególną uwagę poświęcono badaniom mikroplastiku i jego wpływu na zdrowie ludzkie, co stało się globalnie ważnym tematem.

Dzięki dwóm akceleratorom i szeregowi linii eksperymentalnych IRB umożliwił badania w zakresie interakcji wiązek jonowych z materiałami, rozwoju nowych materiałów do magazynowania energii oraz ochrony dziedzictwa kulturowego. Projekt O-ZIP, wart 72 miliony euro, obejmuje przeniesienie tego systemu do nowego budynku do końca 2025 roku, co pozwoli na dalsze rozszerzenie możliwości badawczych i zapewnienie długoterminowej stabilności.

Finansowanie i wyzwania

Utrzymanie systemu akceleratorów stanowi znaczące wyzwanie finansowe, z rocznymi kosztami utrzymania wynoszącymi 200 000 euro. IRB polega na międzynarodowych projektach takich jak Horizon Europe, EuroFusion i transnarodowych programach dostępu wspieranych przez CERIC-ERIC. Wśród niedawnych inwestycji wyróżniają się środki na modernizację implantatora jonowego i linii eksperymentalnych.

Do tego konsorcjum zapewniło dwie pozycje doktoranckie warte 300 000 euro na rozwój detektorów promieniowania i metod analizy materiałów. Takie inicjatywy nie tylko wzmacniają infrastrukturę naukową, ale także przyciągają młode talenty, zachęcając ich do pozostania w Chorwacji.

Przykłady sukcesów

Do wyróżniających się projektów należy badanie struktury DNA dr. Janeza Plaveca oraz analiza wpływu promieniowania na materiały prowadzone przez dr. Marko Karlušića. Ponadto IRB brał udział w projektach badających lit w bateriach, zanieczyszczenie środowiska oraz metody ochrony artefaktów historycznych.

Rola Chorwacji w europejskiej przestrzeni badawczej

Dzięki CERIC-ERIC Chorwacja umocniła swoją pozycję w europejskiej społeczności naukowej. Dr Andrew Harrison, dyrektor wykonawczy CERIC-ERIC, podkreślił, że Chorwacja ma najwyższy udział na mieszkańca wśród krajów członkowskich konsorcjum, co świadczy o wysokiej jakości współpracy. Takie zaangażowanie nie jest tylko wynikiem zaawansowanej infrastruktury, ale także doskonałej pracy chorwackich naukowców.

Wizja przyszłości

Ministerstwo Nauki, Edukacji i Sportu wyróżniło CERIC-ERIC jako przykład współpracy, która poprawia naukę i społeczeństwo. Jelena Ilić Dreven z ministerstwa podkreśliła, że inwestycje w infrastrukturę i międzynarodowe projekty mają wpływ na wszystkie poziomy badań i edukacji, umożliwiając Chorwacji pozostanie konkurencyjną w globalnej arenie naukowej.

IRB i CERIC-ERIC kontynuują inwestowanie w przyszłość nauki, otwierając nowe miejsca pracy i dając młodym naukowcom szansę pracy z najwyższej klasy ekspertami. Biorąc pod uwagę dotychczasowe sukcesy, jasne jest, że ta współpraca będzie nadal kształtować naukową przyszłość Chorwacji.