Wyobraź sobie, że możesz poznać prawdziwy wiek swojego serca, niezależnie od liczby świeczek na torcie urodzinowym. Nowe odkrycia naukowe i innowacyjne narzędzia teraz to umożliwiają, a wyniki dla wielu są zaskakujące i otrzeźwiające. Najnowsze badanie, prowadzone przez ekspertów z Northwestern Medicine, ujawniło alarmujący fakt: większość dorosłych w Stanach Zjednoczonych ma serce, które jest biologicznie starsze od ich wieku chronologicznego. Ta rozbieżność, nazywana „wiekiem serca”, czasami przekracza rzeczywisty wiek o ponad dekadę, sygnalizując ciche, ale poważne ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.

W centrum tych badań znajduje się rewolucyjny, darmowy kalkulator internetowy, zaprojektowany w celu zmiany sposobu, w jaki rozumiemy i komunikujemy się na temat zagrożeń dla naszego najważniejszego organu. Zamiast abstrakcyjnych procentów i prawdopodobieństw statystycznych, to narzędzie ocenia ryzyko chorób sercowo-naczyniowych i przekłada je na łatwo zrozumiałą koncepcję – wiek twojego serca. W ten sposób suche statystyki stają się osobiste i namacalne, zachęcając jednostki do proaktywnej troski o własne zdrowie.

Nowy paradygmat w ocenie ryzyka sercowo-naczyniowego

Tradycyjnie lekarze wyjaśniali pacjentom ryzyko chorób serca za pomocą procentów. Zdanie takie jak: „Istnieje 8% szansy, że w ciągu najbliższych 10 lat doznasz zawału serca” dla wielu nie brzmi zbyt alarmująco. Jednakże, gdy ta sama informacja zostanie przeformułowana na: „Twoje serce ma 65 lat, chociaż ty masz 55”, przekaz staje się znacznie silniejszy i jaśniejszy. Właśnie to jest celem nowego kalkulatora, który opiera się na zaawansowanych równaniach Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego, znanych jako PREVENT.

To innowacyjne podejście wykorzystuje rutynowe dane zdrowotne, które większość ludzi zna lub może łatwo uzyskać podczas regularnych badań lekarskich. Kluczowe parametry obejmują wartości ciśnienia krwi, poziom cholesterolu we krwi, status palacza oraz obecność cukrzycy. Analizując te czynniki, algorytm oblicza „wiek serca” jako konkretną liczbę lat. Zespół naukowy stojący za tym narzędziem podkreśla, że nie jest ono substytutem profesjonalnego badania klinicznego, ale zostało zaprojektowane jako potężna pomoc, którą należy stosować w konsultacji z lekarzem. Celem jest pobudzenie bardziej otwartego i skutecznego dialogu między pacjentami a pracownikami służby zdrowia na temat środków zapobiegawczych.

Dr Sadiya Khan, główna autorka badania i profesor epidemiologii sercowo-naczyniowej na Wydziale Medycznym Feinberga Uniwersytetu Northwestern, która kierowała opracowaniem równań PREVENT, wyraziła nadzieję, że to narzędzie pomoże w lepszym informowaniu o terapiach, które mogą zapobiec wystąpieniu zawału serca, udaru mózgu lub niewydolności serca. Dzięki spersonalizowanemu podejściu, abstrakcyjne ryzyko staje się konkretnym problemem wymagającym natychmiastowej uwagi i działania.

Szokujące wyniki kompleksowego badania krajowego

Aby ocenić skuteczność i znaczenie kalkulatora wieku serca, dr Khan i jej zespół przeprowadzili obszerną analizę na reprezentatywnej próbie ponad 14 000 dorosłych Amerykanów. W badaniu wzięły udział osoby w wieku od 30 do 79 lat, które uczestniczyły w Krajowym Badaniu Zdrowia i Żywienia (NHANES) w latach 2011-2020. Ważnym kryterium uczestnictwa był brak wcześniejszej historii chorób sercowo-naczyniowych u respondentów, co zapewniło ocenę ryzyka pierwotnego.

Wyniki były druzgocące. Średnio kobiety miały wiek serca wynoszący 55,4 lat, podczas gdy ich średni wiek chronologiczny wynosił 51,3 lat, co stanowi różnicę ponad czterech lat. W przypadku mężczyzn sytuacja była jeszcze bardziej niepokojąca. Ich średni wiek serca wynosił 56,7 lat, w porównaniu do średniego wieku chronologicznego 49,7 lat, co daje różnicę aż siedmiu lat. Te średnie dane wskazują na szeroko rozpowszechniony problem „przyspieszonego starzenia się” serca w populacji.

Nierówności społeczne jako zwierciadło zdrowia serca

Badanie poszło o krok dalej i ujawniło głębokie nierówności, które są ściśle związane ze statusem społeczno-ekonomicznym i przynależnością rasową. Różnica między wiekiem serca a wiekiem chronologicznym była znacznie większa wśród osób o niższym poziomie wykształcenia oraz wśród członków niektórych mniejszości rasowych i etnicznych. Na przykład, u mężczyzn z co najwyżej wykształceniem średnim, prawie jedna trzecia miała serce o ponad 10 lat starsze od ich rzeczywistego wieku.

Analiza według przynależności rasowej ujawniła jeszcze bardziej dramatyczne różnice. Afroamerykańscy mężczyźni mieli wiek serca, który był średnio o 8,5 roku wyższy od ich rzeczywistego wieku. Za nimi uplasowali się mężczyźni pochodzenia latynoskiego z różnicą 7,9 roku, mężczyźni pochodzenia azjatyckiego z 6,7 roku oraz biali mężczyźni z różnicą 6,4 roku. Podobny, choć nieco mniej wyraźny wzorzec zaobserwowano u kobiet. Afroamerykanki miały różnicę 6,2 roku, kobiety pochodzenia latynoskiego 4,8 roku, białe kobiety 3,7 roku, a kobiety pochodzenia azjatyckiego 2,8 roku. Dane te jasno wskazują, że nierówności systemowe, w tym dostęp do opieki zdrowotnej, jakość diety, poziom stresu i warunki mieszkaniowe, mają bezpośredni i mierzalny wpływ na zdrowie serca.

Prewencja jest kluczowa, zwłaszcza dla młodszych pokoleń

Pomimo znacznego postępu w medycynie i zdrowiu publicznym, choroby serca i naczyń krwionośnych pozostają główną przyczyną zgonów w Stanach Zjednoczonych i większości krajów rozwiniętych od ponad wieku. Dr Khan podkreśla, że jednym z kluczowych powodów tej druzgocącej statystyki jest fakt, że wielu dorosłych, którzy odnieśliby ogromne korzyści z opieki profilaktycznej, nie otrzymuje jej. Wiele osób, które powinny przyjmować leki w celu obniżenia ryzyka zawału serca lub udaru mózgu, po prostu nie stosuje tych terapii, często dlatego, że nie są nawet świadome poziomu swojego ryzyka.

Właśnie w tym miejscu pojawia się koncepcja wieku serca. Jest ona szczególnie ważna dla młodszych dorosłych, którzy często nie myślą o długoterminowym zdrowiu swojego serca. Świadomość, że ich serce starzeje się szybciej niż reszta ciała, może posłużyć jako silny bodziec motywacyjny do zmiany nawyków życiowych. „Najważniejsze jest to, że w naszym arsenale mamy bardzo dobre i skuteczne opcje, które mogą spowolnić to starzenie się serca, ale tylko jeśli zidentyfikujemy je na czas” – podkreśla dr Khan. Środki zapobiegawcze obejmują szeroki zakres interwencji – od dostosowania diety i regularnej aktywności fizycznej po rzucenie palenia i zarządzanie stresem, a także terminowe wprowadzenie leków do kontroli ciśnienia krwi i cholesterolu.

Zespół naukowców z Uniwersytetu Northwestern planuje teraz przeprowadzić dalsze badania, aby ustalić, czy przedstawienie ryzyka w ten innowacyjny sposób rzeczywiście poprawi wyniki leczenia i pomoże ludziom lepiej zrozumieć potrzebę terapii profilaktycznych. Ostatecznym celem jest wzmocnienie pacjentów wiedzą i dostarczenie im narzędzia, które pomoże im, we współpracy z lekarzami, podejmować świadome decyzje i przejąć kontrolę nad przyszłością ich zdrowia sercowo-naczyniowego.

Źródło: Northwestern University