Pożary leśne, jako jeden z najważniejszych naturalnych czynników emisji dwutlenku węgla (CO2), odnotowują niesamowity wzrost emisji o 60% w ciągu ostatnich dwóch dekad. Ten trend jest szczególnie wyraźny w północnych lasach borealnych, gdzie emisje niemal się potroiły. Taki rozwój wydarzeń jest ściśle związany z globalnymi zmianami klimatycznymi, które powodują częstsze ekstremalne warunki pogodowe, w tym fale upałów i susze, które dodatkowo sprzyjają wybuchowi pożarów.

Jednym z kluczowych powodów tego wzrostu jest coraz większy wzrost wegetacji w chłodniejszych regionach, zwłaszcza w lasach borealnych, co stwarza dodatkowe ilości paliwa do pożarów. Szybszy wzrost lasów spowodowany wyższymi temperaturami oznacza również więcej dostępnej biomasy, co konsekwentnie prowadzi do większych i poważniejszych pożarów. Badania naukowe pokazują również, że pożary leśne teraz spalają więcej biomasy na kilometr kwadratowy niż kiedykolwiek wcześniej, a emisje węgla wzrosły o prawie 50% między 2001 a 2023 rokiem.

Wzrost pożarów ekstratropikalnych

Chociaż lasy tropikalne były wcześniej głównym źródłem emisji CO2 z powodu wylesiania i częstych pożarów, największy wzrost emisji teraz występuje w obszarach ekstratropikalnych, w tym w północnych częściach Europy, Kanady i Rosji. Ten region, znany jako "pirom", odnotowuje drastyczny wzrost pożarów i ich skutków, podczas gdy w tropikalnych regionach zarejestrowano spadek emisji. To podkreśla potrzebę lepszego zarządzania lasami w tych obszarach, ponieważ rosnąca częstotliwość pożarów zagraża wysiłkom na rzecz redukcji emisji w ramach międzynarodowych celów klimatycznych.

Jednym z alarmujących trendów jest rosnąca częstotliwość ekstremalnych pożarów leśnych w północnych lasach borealnych, takich jak pożary w Kanadzie w 2023 roku, które doprowadziły do niszczących skutków nie tylko dla środowiska, ale także dla zdrowia ludzi z powodu rozprzestrzeniania się dymu na tysiące kilometrów. Wzrost częstotliwości tych pożarów przyczynia się do globalnych zmian klimatycznych i stwarza dodatkowe wyzwania w osiąganiu celów klimatycznych, ponieważ emisje poza obszarami tropikalnymi szybko rosną.

Zagrożenie dla wysiłków na rzecz magazynowania węgla

Lasy są kluczowe dla magazynowania węgla, a ich zdolność do absorpcji CO2 odgrywa kluczową rolę w redukcji globalnego ocieplenia. Jednak częste pożary zaburzają tę równowagę, ponieważ ilość węgla przechowywanego w lasach zmniejsza się, gdy pożar leśny niszczy duże obszary. Odnowa lasów po pożarze staje się coraz trudniejsza, co oznacza, że utrata węgla przewyższa zdolność do magazynowania go poprzez wzrost nowych drzew. Problem ten jest dodatkowo widoczny w lasach borealnych i umiarkowanych, gdzie pożary teraz występują częściej i o większym natężeniu.

Kluczowe jest, aby te obszary lasów, szczególnie w ekstratropikach, były chronione przed dalszą degradacją, aby mogły zachować swoją zdolność do magazynowania węgla. Zastosowanie proaktywnych metod zarządzania lasami, takich jak zmniejszenie gęstości drzew i wykorzystywanie kontrolowanych pożarów, może pomóc w zachowaniu lasów i zmniejszeniu ryzyka dużych pożarów. W przeciwnym razie rosnąca liczba megapożarów może trwale naruszyć zdolność lasów do wychwytywania węgla i utrudnić wysiłki w walce ze zmianami klimatycznymi.

Pożary leśne a zdrowie publiczne

Pożary leśne zagrażają nie tylko środowisku, ale również stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego. Intensywniejsze pożary generują większe ilości dymu i szkodliwych cząsteczek, które rozprzestrzeniają się na dużych odległościach, pogarszając jakość powietrza w obszarach miejskich i wiejskich. Na przykład w 2023 roku dym z pożarów w Kanadzie dotarł do wschodnich części USA, powodując poważne problemy z jakością powietrza w gęsto zaludnionych regionach. Wraz ze wzrostem globalnych emisji z pożarów leśnych, coraz więcej ludzi narażonych jest na niebezpieczne poziomy zanieczyszczenia powietrza, co stanowi dodatkowy nacisk na systemy zdrowia publicznego na całym świecie.

W obliczu coraz częstszych pożarów leśnych, potrzebne są znaczne inwestycje w prewencję i zarządzanie pożarami, aby zmniejszyć ryzyko katastrof. Udoskonalone zarządzanie zasobami leśnymi i zmniejszenie ilości paliwa w najniebezpieczniejszych obszarach mogłoby znacznie zmniejszyć powagę przyszłych pożarów. Wdrażając surowsze środki zapobiegawcze, światowe lasy mogłyby zostać ochronione przed dalszą degradacją, jednocześnie zachowując swoją zdolność do magazynowania węgla, co jest kluczowe w globalnej walce ze zmianami klimatycznymi.

Źródło: University of East Anglia