W sercu kwietnia, kiedy przyroda ponownie ożywa, na wyspie Lošinj rozpoczyna się jedna z najważniejszych inicjatyw ekologicznych chorwackiego wybrzeża. Przez dwa dni, 5 i 6 kwietnia 2025 r., odbywa się wielka akcja ekologiczna poświęcona czyszczeniu wybrzeża i podwodnego świata, symbolicznie nazwana „More zna, otok pamti”. Ta godna pochwały inicjatywa gromadzi setki miłośników morza i przyrody, mając na celu ochronę środowiska morskiego oraz edukację społeczeństwa na temat znaczenia zrównoważonego współżycia z przyrodą.

Międzynarodowa współpraca wolontariacka na rzecz morza

W tegorocznej edycji akcji witani są wolontariusze i nurkowie nie tylko z Chorwacji, ale także z sąsiednich krajów, takich jak Słowenia oraz Bośnia i Hercegowina, a nawet z Niemiec. Ponad sto entuzjastów, w tym doświadczeni nurkowie z licznych klubów nurkowych, aktywnie wezmą udział w czyszczeniu kluczowych lokalizacji: portu Mali Lošinj, zatoki Čikat, portu Nerezine oraz wyspy Susak.

Wpływ ekologiczny i liczby, które mówią same za siebie

W roku 2024, dzięki wspólnym wysiłkom ponad 300 uczestników, z podwodnego świata i wybrzeża Lošinja usunięto ponad 30 metrów sześciennych odpadów. Ta liczba świadczy nie tylko o ilości odpadów, które mogą się gromadzić w wrażliwych lokalizacjach morskich, ale także o skuteczności zorganizowanych akcji, które angażują społeczność, turystów i lokalne organizacje.

Wsparcie lokalnej społeczności i znaczenie partnerstwa

Organizację tej inicjatywy ekologicznej prowadzi ośrodek nurkowy SUBSEASON we współpracy z Instytutem Plavi svijet, instytucjami, które od wielu lat aktywnie zajmują się ochroną morza i badaniem morskiego ekosystemu. Kluczowe wsparcie zapewniają miasto Mali Lošinj, Turystyczna Społeczność miasta, firma Jadranka kampovi, Usługi Komunalne Cres-Lošinj oraz Zarząd Portowy Wojewódzki Mali Lošinj. W akcji uczestniczy także wiele stowarzyszeń, lokalnych klubów oraz mieszkańców, którzy swoim udziałem przyczyniają się do ochrony dziedzictwa przyrodniczego wyspy.

Inspiracja z przeszłości: duch wyspiarskiej solidarności

Chociaż nowocześnie zorganizowana i logistycznie wymagająca, akcja „More zna, otok pamti“ czerpie swoje korzenie z tradycji wyspiarskiej. W przeszłości społeczności wyspiarskie organizowały podobne akcje robocze, znane jako „Rabota“, za pomocą których porządkowano wspólną przestrzeń – od czyszczenia pastwisk po utrzymanie dróg i kałuż. Prowadził je „ancijan“, starszyzna wsi, a udział był obowiązkowy i stanowił kwestię honoru. Owcześnie inicjatywy, choć prostsze, świadczą o silnym związku mieszkańców wysp z otoczeniem i wzajemnej solidarności, co dzisiejsza akcja stara się ponownie ożywić w nowoczesnym kontekście.

Edukacja i promocja zrównoważonych nawyków

Oprócz samego czyszczenia, ważnym segmentem akcji jest aspekt edukacyjny. Organizatorzy podczas wydarzenia promują znaczenie recyklingu, właściwej utylizacji odpadów i ograniczenia użycia plastiku. Szczególna uwaga poświęcana jest dzieciom i młodzieży, którzy poprzez interaktywne warsztaty uczą się o odpowiedzialności ekologicznej i znaczeniu ochrony różnorodności biologicznej.

Lošinj – wyspa zdrowia i świadomości ekologicznej

Lošinj od dawna pozycjonowany jest jako wyspa zdrowia, z licznymi inicjatywami promującymi ekoturystykę i zrównoważony rozwój. Noclegi na Lošinj, czy to w hotelach, kempingach czy prywatnych kwaterach, coraz bardziej skłaniają się ku koncepcji zielonej turystyki. Wiele obiektów jest dedykowanych ochronie środowiska poprzez wdrażanie certyfikatów ekologicznych, redukcję zużycia energii oraz wykorzystywanie lokalnych produktów.

Wyspa Susak: klejnot, który zasługuje na czystość

Jedna z tegorocznych lokalizacji czyszczenia to również unikalna wyspa Susak, znana ze swojej piaszczystej struktury i izolacji. Ochrona jej podwodnego świata i wybrzeża ma ogromne znaczenie, ponieważ jest to obszar nieobciążony masowym turystyką, a jednocześnie prawdziwy klejnot Adriatyku. Włączenie Susaka do akcji ekologicznej potwierdza zaangażowanie organizatorów i wolontariuszy w ochronę nawet najbardziej oddalonych części archipelagu lošinskiego.

Nurkowie – bohaterowie morskich głębin

Sukces takich inicjatyw w dużej mierze zależy od gotowości entuzjastów nurkowania do stawienia czoła wyzwaniom podwodnego świata. Często zanurzają się w warunki o ograniczonej widoczności, niskich temperaturach i wymagającym terenie, aby wydobyć stare opony, plastik, części wyposażenia statków oraz inne formy odpadów zagrażających morskiej ekosystemowi. Ich oddanie zasługuje na szczególne uznanie, ponieważ nie chodzi tylko o pracę fizyczną, lecz o głębokie zaangażowanie w ochronę przyrody.

Przesłanie, które odbija się daleko poza wyspę

Przesłanie, które ta akcja wysyła, wykracza poza granice wyspy i Chorwacji – wzywa do odpowiedzialności wszystkich korzystających z dobrodziejstw morza. Każda butelka, torba czy kawałek sieci usunięty z morza nie jest jedynie fizycznym odpadem, lecz także symbolem wspólnej walki o ochronę planety. Morze może milczeć, ale wyspa pamięta – a to przesłanie powinno pozostać zapisane w świadomości nas wszystkich.